Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Nevşehir Medreseleri


_asi_

Önerilen İletiler

Nevşehir Medreseleri

 

NEVŞEHİRLİ DAMAT İBRAHİM PAŞA MEDRESESİ (Merkez)

 

 

00140003.jpg

Nevşehir il merkezinde bulunan Damat İbrahim Medresesi’ni, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa 1726-1727 yıllarında, külliye ile birlikte yaptırmıştır.

 

Damat İbrahim Paşa Külliyesi’nin bölümlerinden birini oluşturan medrese caminin batısında, Cami-i Cedit Caddesi’nin karşısında bulunmaktadır. Medresenin arka kısmı arazi konumundan ötürü üçgen bir kısım oluşturmuş ve burası tuvaletlerin bulunduğu ikinci küçük bir avlu niteliğindedir. Medresenin avlu kapısında bir kitabeye yer verilmiştir.

 

Kitabenin mealen anlamı:

 

”Fetihlerin babası, adaletli, muzaffer hükümdar

Ki onun temiz kişiliği Allah katında itibar görür

Ulu hükümdar, saygıdeğer ve büyük şahların şahı,

Padişahın yüksek rütbeli veziri, kudretli yaratıcının

Koyu gölgesinin hizmetçisidir.

 

Saygı değer Ulu Sultan Ahmet Han Gazi ki

İyilik ve cömertlik kapısının incisi, ümit bağlanan yerdir

Methi mümkün değildir, ancak O’na teşekkür etmek

Gereklidir ki kendisi Yüce tanrının tam bir lütfudur

 

O hakan, tarihi şahsiyet ki, adalet ve merhametle

İsteği dünyayı imar ederek canlandırmasıdır

Onun için Tanrı şereflenme nedenlerini destekleyerek

Benzeri ve örneği olmayan bir vezire uygun gördü

 

Dinin ve devletin düzeni, yani İbrahim Paşa ki

Eseriyle hayır yapılmasına yol açan ve öncü olandır

Dünyanın rahat etmesini sağlayan ulu ve şerefli Vezir

Ki soylu Damad âdet olduğu gibi memleketi süsleyen hükümdardır

 

İşi ve tarzı övülmüş, güzel tavırları doğru ve herkesçe kabul edilmiş

Onun hayatı ve eserleri sınırsızdır; hesaba gelmez

Bunlardan biri bu temiz bayındır yerdir ki

Resmi defterlerde Nevşehir olarak adlandırılmıştır

 

O saadet güneşi ululuğuyla yükseldi

Yerişimdi yücelikte Revak katında aynıdır

Nedir bu ey yüce temiz büyük yapı

Ki güzelliği ve düzeni dilek sahiplerini hayret içinde bırakır

 

Sanki bu ulu medrese ilim ve bilgi göğüdür;

İçindeki odalar süslü çark burcunun benzeridir

Hayır dua okumak için elini safha gibi aç,

Allah’ın hikmeti ve sırrı ile herkes âmin demeğe hazırdır

 

Bu ilim yuvasında fazilet ve olgunluk yayıldıkça

Kudretli yaratan yaptıranın makamında sürekli kılsın

Ömrü uzun, düşmanı altüst mülkü dışarıda sınırsız olsun

Gökyüzünün dokuz katı bunun gibi uygun bir yerdir

 

Ey Vehbi altın kalemle yazsalar tarihini uygundur

Bu yüce medrese İbrahim Paşa’nın icadıdır.

1139 (1726).”

 

Medrese kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Revaklı bir avlu etrafına dizilmiş bir dershane, 17 medrese odası ve doğu-batı ekseninde medrese girişi ile avluya geçiş eyvanlarından meydana gelmiştir. Dershane medresenin kuzeydoğu köşesine yerleştirilmiş olup, Osmanlı klasik medrese plan şemasından farklıdır. Osmanlı medreselerinde giriş ekseninde bulunan dershane burada kuzeydoğu köşesine kaydırılmıştır. Dershanenin kapısı üzerinde bir kitabesi bulunmaktadır.

 

Kitabenin mealen anlamı:

 

”Şeriat yoluna bağlı Sultan Ahmet Han Gazi ki

İşi her zaman temiz doğru yolun prensiplerini yaymaktır

Dünyanın sahibi şerefli Hakan ki ululukla

Varlığı yer yüzünde yüce Allah’ın gölgesidir

 

Zafer sahibi şah, her zaman başarı kazanan hükümdar ve yedi iklimin sahibi ki;

Ayaklarının tozuna dünya şahları yüzlerini aşındırırlar

Yüzüğünden güneş ve aydınlık misâli saltanat

Üzengisinden sanki değer, aydınlık ve heybet görülmektedir

 

Büyük vezir ve o şanlı hakanın damadı

Ki himmet, cömertlik ve el açıklığında hayret verendir

Yorgunluktan devlet ve ikbâl ile o yüce makama geleli

Gece gündüz halkın durumunu düzenlemek için özen gösterdi

 

Arzusu dünyada gönlü kırılanları memnun ve

Her zaman isteği hayrat ile dünyayı ihya etmektir

Yanında herkesin gizli sırları bellidir

Aydınlık vicdanı sanki bir parlak aynadır

 

İstanbul’un içinde ve çevresinde eserleri sayısızdır

Özellikle ki dünya süsleyen bu yüce kütüphanedir

İçi türlü türlü rengârenk, gönlü çeken nüshalarla doludur

Dışı da süs ve bezeklerle eşsiz ve benzersizdir

 

İçinde dengi olmayan nice cilt kitap var

Onların her biri İbn-i Sinâ’yı bile hayret ettirir

Hele bilim ve fazileti canlandırmak için böyle eser yapmada

Yüce makamın himmetini Allah Başarılı kılsın

 

Bununla Hak bu ki hayır eserlerini tamamladı

Ki bilimin yayılmasına sebep, yüce hayır ve güzel şandır

Allah her zaman yaptıranını hayır yapmağa muvaffak etsin

Onun iyiliğinden daha nice eser yeniden yeniye ortaya çıksın

 

Tarihin Nedim noktalı harflerle yazdı

Bu yüce kütüphane İbrahim Paşa’nın bıraktığı eserdir.

1140 (1727).”

 

Medresenin avlusu 12 sütunun taşıdığı hafif sivri kemerli bir revakla çevrelenmiştir. Bu revaklar üzerleri kubbeli 15 bölümden meydana gelmiştir. Bunların arkasında sıralanmış 17 medrese odası bulunmaktadır. Bu odaların içerisinde ocaklar, dolap nişleri bulunmakta olup, dışarıya taş söveli dikdörtgen birer pencere ile açılmıştır.

 

Günümüzde medrese İbrahim Paşa Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.

 

 

 

KARAVEZİR MEHMET PAŞA MEDRESESİ (Gülşehir)

 

00140004.jpg

 

Nevşehir ili Gülşehir ilçesinde Karavezir Mehmet Paşa, Nevşehir’e 20 km. uzaklıktaki Gülşehir’de yaptırmış olduğu külliyenin bir bölümünü oluşturan medrese caminin tam karşısında bulunmaktadır. Medresenin giriş kapısı üzerindeki kitabeden 1780 yılında yapıldığı yazılıdır.

 

Osmanlı mimarisindeki açık avlulu medreseler grubundan olan bu yapı avlunun kuzey ve doğusundaki odalarla birlikte L biçiminde bir plan tipi göstermektedir. Medresenin güneyindeki oldukça gösterişli mermer bir kapıdan avluya girilmektedir. Medrese avlusunun etrafı yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış sütunların oluşturduğu bir revakla çevrilidir. Revakların arkasındaki odalar birbirinin eşi olup, içlerinde ocak ve dolap nişleri bulunmaktadır. Hücrelerin üzerleri kubbelerle örtülmüştür. Yalnız güneydeki en büyük hücre diğerlerinden farklı olup, içerisinde de beş adet niş bulunmaktadır.

 

Günümüzde kütüphane olarak kullanılan medrese Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1960 yılında onarılmıştır.

 

 

 

TAŞKIN PAŞA MEDRESESİ (Ürgüp)

 

Nevşehir ili Ürgüp ilçesinin 20 km. güneyindeki Damse Köyün’de bulunan Taşkınpaşa Külliyesi’nin bir bölümünü medrese oluşturmaktadır. Camiye 3 km. uzaklıktaki medresenin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber Taşkın Paşa’nın 1350 tarihli vakfiyesinde ismi geçtiğinden ötürü medresenin 1350 yılından önce yapıldığı sanılmaktadır.

 

Medresenin kapı ve pencere söveleri kesme taştan, duvarları moloz taştan yapılmıştır. Moloz taş duvarlar üzerine, bugün dökülmüş olmalarına karşılık kesme taş kaplandığı anlaşılmaktadır. Medrese 22.60x23.85 m. ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Medresenin üst örtüsü tamamen yıkılmış olmasına rağmen girişin solundaki merdivenlerden iki katlı olduğu anlaşılmaktadır.

 

Medresenin batı yönündeki portali zengin bir taş işçiliği göstermektedir. Medrese Karamanoğulları döneminde yapılmış olmasına rağmen portal tamamen Selçuklu üslubunda yapılmıştır. Geometrik ve bitkisel motiflerle bezenmiş olan portalin üzerinde kitabe yeri boş durmaktadır. Bu kapıdan uzun bir hole girilmekte, çevresinde de birbirlerinden farklı boyutlarda odalar bulunmaktadır. Medresenin güneybatısındaki girişin yanında iki kapı bir mescide açılmaktadır. Bu mescidin taş mihrabı palmet ve Rumilerden meydana gelen bir bezeme ile süslenmiştir. Üçgen şekildeki mihrap nişi mukarnaslıdır ve iki yanında palmet ve Rumilerden oluşan bir bezeme görülmektedir.

 

Günümüzde medrese harap bir durumdadır.

 

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.