antik çağda maden işletmeleri

[Φ xshadowx]

İ.Ö. 4000 ve daha önceki yıllarda insanoğlunun maden işlediğini biliyoruz peki günümüzde 1 gr altın için tonlarca kaya öğütülürken, maden için dünya yüzeyi değil birde yerkürenin içi araştırılırken günümüzden 6000 yıl önce insanlar nasıl madencilik yapıyorlardı.

 

Kesin olmamakla birlikte insanoğlunun demir işlemek için galeri (yer altına açılan cevhere ulaşmak amacıyla kullanılan bir çeşit tünel) açmadığını yüzeydeki demir kaynaklarını kullandığını biliyoruz keza aynı durum bakır içinde geçerli. Basit kilden yapılmış bir fırında demir cevheri ısıtılarak demir elde ediliyor kalan gang mineraller ise atılıyordu, bakır işletmelerinde ise cevher yine ısıtılıyor ve şu an açıklayabildiğimiz bir dizi karmaşık kimyasal reaksiyona uğrayarak demir ve bakır cevheri birbirinden ayrılıyor ve bakır cevheri alınıyordu.

 

Fakat altın ve kalay işletmeciliği o yıllarda dahi oldukça komplike gözüken ve ciddi şekilde aranarak işletmeye alınan bir olay görünümündedir. Öncelikle altın ve kalay için galeri açıldığını belirtmek isterim, geçmiş yıllarda dahi maliyet hesabının gündemde olduğunu buradan anlıyoruz. Bunlarla beraber işletilen altın madenlerinde murc,çekiç vs. kırıcı malzemeler kullanılmıyor aksine bu tip izleri işletmelerde görmek mümkün değil, ateş yakılarak ısıtılan kaya üzerine dökülen su ise çatlıyor ve bu şekilde parçalanan kaya öğütmek için hazırlanan dülgerlere konularak öğütülüp, oluklu taş adını verebileceğimiz ortasında oluk olan büyükçe bir kaldırım taşı şeklindeki taşların birbirine eklenerek oluşturulan oluklarda su ile akıtılıyor ve yoğunluğu sebebiyle dibe çöken altın alınıyordu. Nitekim bu yöntemi uygulayan biga yarımadasının eski sakinleri zenginlikleri sebebiyle istilalara uğramamışlarmıydı?

 

Altın işletmeciliğinde kullanılan bu yöntemin uygulanabilmesi için cevherli zonda 10gr/ton ve üstünde altın mineralinin olması gerekmekte idi. Mısır Nübye'de uzun araştırmalarla ortaya konulan bu yöntem tarihe ve insanoğlunun tarihsel gelişimine ışık tutmaktadır. Maden aramaları sırasında bizzat gözlemlediğim tarihe tanıklık ettiğim bu işletme sistemleri karanlık geçmişimize de ışık tutmaktadır.

 

Not: daha önce altın, bakır ve demir işletmeleri ile ilgili yazılan makalelerden alıntılar içermektedir.