Web Sunucusu (Server) Nedir? Dedicated / Shared / Virtual Nedir?

[™ Admin]

Web sunucusu

Hosting ya da daha Türkçe karşılığıyla "Barındırma", web sayfalarınızı internet'te yayınlamak için gerekli alanın kiralanmasıdır. Diğer bir ifade ile, Hosting, bir web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin veya dokümanların internet kullanıcıları tarafından erişebileceği bir bilgisayarda tutulmasıdır.

Bir web sitesi kurmak istiyorsanız, dosyalarınızı saklayacağınız bilgisayar evinizdeki bilgisayarınız olamaz, çünkü gerekli program ve donanımınız olsa bile internet bağlantınızın veri yükleme (upload) hızı bu iş için genelde yetersiz kalacaktır.

İnternette site yayınlamak için özel olarak üretilmiş, internete hızlı bağlantısı olan, yüzlerce kullanıcıya aynı anda hizmet verebilecek bir bilgisayarda (server yani sunucu) dosyaların saklanması gerekir. Web siteye ait dosyalar için depo vazifesi gören ve internet kullanıcılarının erişimine sunan bilgisayarlara web sunucusu (web server), bu veri saklama ve yayınlama işlemine de web hosting denir.

Hosting işlemlerinde dikkat edilecek noktalar

Hosting kiralama ya da satın alma öncesinde bazı konular önem taşır. Aşağıdaki özellikleri, ihtiyaçlarınızı da gözeterek değerlendirmelisiniz.

Konu başlıkları

• 1 Web sunucu üzerinde çalışan işletim sistemleri (Platform) ve Donanım (Hardware)
• 2 Sunucu Türü
  • 2.1 Dedicated Hosting
  • 2.2 Co-location Hosting
  • 2.3 Virtual Hosting / Sanal Barındırma Hizmeti
  • 2.4 Shared Hosting / Paylaşımlı Barındırma Hizmeti
• 3 Sunucunun internet hızı
• 4 Disk alanı ve Bandwith (bant genişliği)
• 5 Sunucunun desteklediği programlar ve genel özellikleri
• 6 Sunucunun sahibi şirketin özellikleri

Web sunucu üzerinde çalışan işletim sistemleri (Platform) ve Donanım (Hardware)

"Platform" sunucu üzerinde kullanılan Windows, Unix, MacOS, Linux gibi işletim sistemleri için kullanılan bir terimdir. En basit anlamda, server üzerinde çalışan ve donanım ile diğer tüm servislerin yönetimini sağlayan işletim sistemidir. Sitenizde ihtiyacınız olan yazılımlara göre kullanmanız gereken işletim sistemi de değişecektir. Sitenizde sadece HTML dosyaları kullanacaksanız, Windows veya Unix sistemleri sizin için fazla bir fark taşımaz.

Günümüzde Windows ve yeni bir Unix formu olan Linux platformları en çok kullanılan server sistemleridir.

Eğer sitenizde ASP, FrontPage, MsSQL, Access veya Microsoft ürünleri kullanmak istiyorsanız, Windows tabanlı hosting kullanmanız gerekir.

Eğer sitenizde Php, Mysql, Cgi ve Perl kullanmak istiyorsanız Unix hostlar daha çok tercih edilmektedir. Unix sistemi Windows sistemine göre genellikle daha ucuz ve stabildir. Güvenlik açısından Unix, kullanım ve kurulum kolaylığı açısından ise Windows tercih edilir.

Sunucunun sahip olduğu donanım da oldukça önemlidir. İşlemci, disk, hafiza, ağ kartı gibi ayrıntıları gözeterek, mümkün olan en uyumlu ve hızlı donanımı hedefleyin. Eğer güvenliğe önem veriyorsanız Firewall, yani sitenize yapılacak saldırıları önlemeye yarayan donanımı da tercih etmelisiniz.

Sunucunun türü Dedicated Hosting

Dedicated Hosting nedir: Bir sunucunun tümüyle bir kişi tarafından kiralanmasına "dedicated hosting" denir. Genelde hosting için bir sunucuyu tümüyle kiralamanız gerekmez, sunucunun bir bölümü siteniz için yeterlidir. Ancak bazı siteler performans gereksinimleri ve ziyaretçi yoğunluğu gibi nedenlerle bir serverin bir bölümü ile yetinemezler ve bir sunucu hatta birkaç sunucu üzerinde barındırılırlar. Mesela mail, dosya, arama motorları veya sayaç siteleri performansları için, müzik siteleri ise kullandıkları band genişliği için tek bir sunucuda barındırılırlar.

Dedicated hosting paketleri diğer hosting paketlerinden çok daha pahalıdır. Ayrıca fiyat konusu sadece sunucunun kendisi ile ilgili değil, sunucun kiralandığı şirket tarafından verilen hizmet ile bağlantılı olarak da değişir. Örneğin managed dedicated serverler, daha pahalıdır.

Dedicated Hosting hizmetinin managed olması, sunucunun kiralayan hosting şirketi tarafından yönetilip yönetilmediğidir. Eğer sunucu hosting şirketi tarafından yönetiliyor ise buna Managed Dedicated Server denir. Bu sunucuların alttaki özelliklere sahip olması tercih edilmelidir:

• Sunucunun bakımı, işletim sisteminin güncellenmesi yapılması
• Sunucu üzerinde bulunun dosya ve veri tabanının (database) belli aralıklarla yedeklenmesi
• Sorun çıktığı anlarda yardımcı olacak teknik ekip ya da destek hattı olması
• Sunucu üzerinde programların sayısının çok, özelliklerinin gelişkin olması (istatistik, antivirüs, mail vb).

Eğer teknik bilginiz bir serverı dışardan yönetmeye, server sorun yaşadığında veya çöktüğünde onu kurtarmak için yeterli işlemleri yapmaya yeterli değilse managed bir server almanız daha iyi bir seçim olacaktır.

Co-location Hosting

Co-location Hosting nedir: Bir web sunucusunu yüksek hızda internet erişimi, güvenlik, yedekleme ve teknik destek gibi hizmetleri sağlayabilecek bir Network Operasyon Merkezinde barındırmaktır. Yani kendinize ait sunucuyu internet bağlantısının sürekli olduğu, elektrik kesintilerine uğramayacağı ve soğutma hizmetinin verildiği özel odalarda barındırmak üzere hazırlanmış özel yerlerde tutma işlemidir. Bu özel merkezlerde barındırmak için bir ücret vermeniz gerekir. İşletim sistemi, donanımı ve tüm diğer ayrıntıları kontrol etmek tamamiyle sunucu sahibinin yükümlülüğündedir. Genelde Co-location sunucuya erişim internet üzerinden bir kontrol paneli sayesinde sağlanır.

Virtual Hosting / Sanal Barındırma Hizmeti

Virtual Hosting nedir: Bir web sunucusunun sahip olduğu kaynaklarının paylaştırılarak bünyesinde birden çok sunucu oluşturulması; Alan, hafıza ve bağlantının bölümlere ayrılarak, her bölümün birbirinden bağımsız çalışmasına Virtual Hosting denir. Virtual Hosting, az sayıda kişinin kullanımına açılmış olmalıdır. Ayrıca kullanıcılara tekil sunuculardaki yetkiler (root erişim) verimiş olmalıdır. Böylelikle kullanıcı sunucu üzerinde çok daha fazla kontrol imkanına sahiptir.

Shared Hosting / Paylaşımlı Barındırma Hizmeti

Shared (paylaşımlı) hosting, bir web sunucusu üzerinde sizin haricinizde birçok kullanıcının olduğu anlamına gelir. Bu sunucularda kullanılan sunucunun fiziksel gücü ve bant genişliğine bağlı olarak yüzlerce site barındırılabilir. Aynı sunucuda sizinle birlikte hizmet alan farklı kişiler ile o sunucuyu paylaşıldığı, ortaklaşa kullanıldığı için bu hizmete paylaşımlı barındırma hizmeti deniyor.

Shared Hosting, paylaşımlı bir hizmet olduğu için pekala diğer müşterilerin yaşadığı olumsuz sorunlardan etkilenmeniz muhtemeldir. Örneğin sizinle aynı sunucu üzerinde bulunan bir web sitesinin saldırı alması, aşırı sistem kaynaklarını tüketmesi gibi durumlar sizin de hizmetinizin aksamasına veya performansının düşmesine sebep olabilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken şey ise hizmet alınan firmanın profesyonel olmasıdır. Türkiye'de bu profesyonellik, TİB (Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı) tarafından Yer Sağlayıcı Faaliyet Belgesi ile yasal olarak kontrol altına alınmak istenmiştir.

Sunucunun internet hızı

Sitenize ait sayfaların yüklenme hızı önemli bir konudur. Her bağlantı çeşidi değişik oranlarda bilgi transferi gerçekleştirmekte ve bu birim olarak megabit/saniye (Mbps) olarak ölçülmektedir. Uluslararası internet omurgalarını oluşturan OC3 bağlantılarında hız 155 Mbps'dir. Bu hız 43 Mbps'lik T3 hatlarına göre 3 kat daha fazladır. Karşılaştırma yapılacak olursa, bir T3 hattı her biri 1.544 Mbps'lik kapasiteye sahip olan 30 T1 hattı kadar bilgi transfer kapasitesine, bir T1 hattı ise 54 tane 28,800 modem toplamı kadar kapasiteye sahiptir. T1 hatları genel olarak bir Web Hosting sağlayıcısının ihtiyaçlarını karşılamaz. Dolayısıyla iyi firmalar yedekli T3 hatları üzerinden müşteri web sitelerinin ihtiyaçlarını karşılarlar. Bununla birlikte hatların doluluk oranı da önemli bir faktördür. Web sitelerinde anlık hız sınırlamalarının, kesintilerin olmaması için hatların %50 doluluk oranı altında bir kapasitede bulunmaları gerekir.

Sitenin bir ziyaretçi tarafından gezilirken yavaş olmasının iki önemli nedeni vardır:

• Bilgisayarın yeterli aksama sahip olamaması
• Hosting aldığınız sunucunun internete bağlanma hızı
• Sayfalarınızın dosya olarak büyüklüğü

Hosting aldığınız Server'ın internete çıkış hızı düşük ise ya da kapasitesinin üstünde hosting hizmeti veriyorsa doğal olarak sayfalarınızın yüklenme hızı yavaş olur. Ayrıca hız konusu sayfalarınızın boyutu ve hazırlandıkları programlarla da ilgilidir. Çünkü bazı siteler flash ve animasyon programları ile hazırlanır. Bu durum HTML formatta hazırlanan sitelere oranla flash kullanan sitelerin daha yavaş açılmasına neden olur.

Disk alanı ve Bandwith (bant genişliği)

Disk alanı: Sitenizin alan boyutu (sunucunun kaç megabayt olduğu) elbette ihtiyaçlarınız ve paranız ölçüsünde değişiklik gösterir. Geniş kapsamlı ve içeriği fazla bir site düşünüyorsanız, sitenize alacağınız alanın boyutunun da büyük olması gerekir. Sitenizde bol resim, müzik, flash kullanmayı planlıyorsanız site alanının büyük olmasına özen gösteriniz. Sitenizde e-mail hizmeti verecekseniz, bu hizmetin de oldukça fazla yer anlamına geldiğini unutmayın.

Genelde kişisel sayfalar için (resim, müzik, video, e-mail hizmeti barındırmayan) 5-25 MB, küçük kurum ve kuruluşlar için 50-250 MB, Büyük kurum ve servisler içinse 250 MB üzeri bir alan almanız önerilir.

Bandwith: Bant genişliği, kısaca aylık veri transfer limitiniz anlamına gelir. Gelen ziyaretçilerin istekleri ve web sitesi üzerinde yapılan işlemler sonucunda ağ üzerinden giden ve gelen elektronik data miktarı genelde Dedicated Hosting türü dışında sınırlıdır. Okurlar adres satırına bir site adresi girdiklerinde tarayıcı sunucudan o sitenin ilgili sayfasını ister ve sunucu ile okurun tarayıcısı arasında bir veri iletişimi olur. Web sitenizin ne kadar çok ziyaretçisi olursa o kadar çok bant genişliğine ihtiyacınız olacaktır.

Her ay 20,000 kişi tarafından ziyaret edilen 50 kilobyte'lık bir web sayfası, aylık bir gigabyte'lık trafik anlamına gelir. (50,000 bytes x 20,000 hit = 1 milyar byte veya 1 gigabyte). Sunucuyu alacağınız firmanın size sunduğu aylık bant genişliği ve bunun aşılması durumunda ne olacağı konularını mutlaka öğreniniz.

Sunucunun desteklediği programlar ve genel özellikleri

Sitenize internet üzerinden giriş yapabilmek ve dosyaları göndermek, yönetmek için kullanacağız kontrol panel bu başlığın en temel unsurudur. Kontrol paneli size dosya, veritabanı, alan adı, e-mail gibi konularda yönetim imkanı verir. Bu yüzden hem yeni hem de güvenli olmalıdır.

Sunucunuzun desteklediği yazılımlar, sitenizde yapmak istediklerinizi doğrudan etkileyecektir. İnternet siteleri tanıtımın yanında, hazırlanan dinamik formlar sayesinde daha farklı işlevleri de (İş başvuru formları, talep formları, kredi kartı ile satış gibi) yerine getirmektedir. Bu tür formların hazırlanması programlama dilleri (ASP, PHP, SQL, Javascript, Perl, CGI gibi) ile yapılmaktadır. Her yazılım gibi bu yazılımların da güncellenmiş versiyonları, dolayısıyla da farklılıkları vardır. Ayrıca hazırlayacağınız site dili ile ilgili ayrıntıları da unutmamak gerekir.

Hosting şirketleri genelde maliyetleri nedeniyle açık kaynak (open source) yazılımları tercih etmektedir. Sitenizde kullanacağınız hizmetler için önceden araştırma yapıp, hangi yazılım ve versiyonlara ihtiyaç duyduğunuzu belirlemeye çalışın.

Sunucunun sahibi şirketin özellikleri

Hazırlayacağınız web sitesinin gereksinimlerini belirleyip, bu iş için ayırmayı düşündüğünüz bütçeye karar verdikten sonra, sıra web hosting firmaları arasında tercih yapmaya gelir. Firma seçimi konusunda dikkat etmeniz gereken başlıca noktalar şunlardır:

1) Seçtiğiniz firmalar hakkında araştırma yapın: Amacınıza uygun hosting paketi sunan firmalar hakkında yazılmış yorumları, yapılmış değerlendirmeleri okuyun. Örneğin Google'da ve webmasterların yoğun olarak ziyaret ettiği forumlarda arama yaparak çeşitli yorumlara ulaşabilirsiniz. Ancak bunu yaparken her okuduğunuza da inanmayın. Bazı yorumlar firma tarafından veya rakipleri tarafından yazılmış reklam ya da karalama amaçlı yorumlar olabilir.

2) Firmanın referanslarına bakın: Firmanın web sitesindeki referansların sayısına, niteliklerine, önemlerine gözatın. Eğer yapabilirseniz daha geniş yorum almak için referanslarda bulunan birkaç sitenin yöneticisine mail atarak hosting firmalarından memnun olup olmadıklarını, teknik desteğin hızlı ve yeterli olup olmadığını sorun.

3) Firmanın müşterilerine sunduğu teknik destek: Bir firmanın teknik desteğini ölçmenin en kolay yolu, e-posta yollayarak onları test etmektir. Göndereceğiniz E-postanızda cevabı sitede yazıyor olsa bile teknik konularda sorular sorun ve uzun tutmaya özen gösterin. Gönderilen cevapta sorularınıza itinayla mı yoksa baştan savma mı gönderilmiş inceleyin. Eğer telefon veya msn desteği veriyorlarsa o yolları da kullanarak teknik desteklerini her yoldan test edin.

4) Firmanın sipariş sırasında size onaylattığı hizmet sözleşmesi: Eğer şirketin hizmet sözleşmesi yoksa, tercih etmeyin. Çünkü Hizmet sözleşmesi, anlaşmazlık durumunda geçerli yasal belgedir. Hizmet sözleşmelerindeki maddelerde sitede yer almamış maddeler olabilir. Bu nedenle dikkatle okuyup paketlerde size vaad edilen özelliklerin hizmet sözleşmesine nasıl yansıtıldığını inceleyin. Bazen sınırsız olarak belirtilen özelliklerin okuduğunuz sözleşmede sınırlandırıldığını görebilirsiniz.

5) Firma gerçek mi - sanal mı kontrol edin: Firmanın sanal ya da gerçek olduğunu, e-posta yoluyla öğrenebilirsiniz. Göndereceğiniz e-posta da ticaret odasına kayıtlı olup olmadıklarını sorun ve bu bilgileri talep edin. Bir çok amatör firma web hosting işini şirketleşmeden yapmakta, herhangi bir sorun durumunda ortadan yok olmaktadır. Şirketleşmiş firmalarda ise böyle bir sorunla kolay kolay karşılaşmazsınız.

6) Firmanın ofis adresini ve telefon numarasını isteyin: Gelişebilecek her ihtimale karşı firmadan adres ve telefon bilgilerini alın. Eğer imkanınız varsa verdikleri adrese giderek veya telefonla onlara ulaşarak doğruluğunu kontrol edin.

7) Para iade garantisi olan firmaları tercih edin: Bazı firmalar memnun kalmayan müşterileri için 15 gün veya 30 gün süreli para iade garantisi sunar. Bu garantiyi sunan firmalardan hizmet almanız, fikrinizi değiştirmeniz durumunda paranızı geri alma olanağı sağlayacağı için yararlı olacaktır. Firma para iade garantisi yerine ücretsiz deneme hesabı sunuyorsa, bu fırsatı da değerlendirebilirsiniz.

8) Yurtdışından hosting alırken inceleme sitelerini kontrol edin. Hizmet alacağınız yer hakkında bilgi edinin.