Zeytinyağlı Yiyemem Türküsünün Hikâyesi

[Ω Smyrna]

Marshal yardımının koşullarından biri Türkiye'nin ABD’den mısırözü yağı almasıdır .

Yine aynı dönemde yüz binlerce zeytin ağacı sökülerek bir katliam yapılır.

Türk insanı zeytinyağından soğutularak mısırözü yağına ve margarine alıştırılır.


Bursa yöresine ait bu türkü 2 Kasım 1954 tarihinde İhsan Kaplayan' dan
kaynak gösterilerek Muzaffer Sarısözen tarafından derlenmiştir (THM
Repertuar numarası 1133).

Marshall Planı 2. Dünya Savaşı
sonrasında 1947 yılında önerilen ve 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe
konan ABD kaynaklı bir ekonomik yardım paketidir.

Aralarında
Türkiye'nin de bulunduğu 16 ülke, bu plan uyarınca ABD'den ekonomik
kalkınma yardımı almıştır (wikipedia). ABD geçmişten beri dünyanın en
büyük mısır üretici ülkesidir.

ABD birikmiş olan mısır dağlarını eritmenin bir yolu olarak mısırözü yağı ihracaatını keşfetmiştir.


Marshal yardımının koşullarından biri Türkiye'nin ABD’den mısırözü yağı
almasıdır (Yeni Sömürgecilik Açısından Gıda Emperyalizmi, Osman Nuri
Koçtürk, Toplum Yayınları, 1966).

Buna koşut olarak Türkiye’de ilk margarin fabrikası kurulur.


Yine aynı dönemde yüz binlerce zeytin ağacı sökülerek bir katliam
yapılır. Kalan zeytin ağaçlarından elde edilen zeytinyağının büyük
bölümü ABD tarafından Dolar karşılığı alınır ve mısırözü yağı TL
karşılığı satılır.

Türk insanı zeytinyağından soğutularak
mısırözü yağına ve margarine alıştırılır. Bu amaçla zeytinyağı "ısınırsa
kanser yapar" gibi yalanlar uydurmaktan da geri kalınmaz.

Hâlbuki zeytinyağı halk ağzındaki deyişiyle dumanlaşma derecesi en yüksek (en zor yanan) sıvı yağlardan biridir.


Bununla da kalınmaz, kötülemek için tıpkı bugün yapılan halkla
ilişkiler endüstrisi çalışmaları gibi “Zeytinyağlı yiyemem aman,
basmadan fistan giyemem aman...” diye türkü sipariş edilir ve ülkenin en
popüler türküsü yapılır.

Katı yağ/margarine mahkûm edilen halk, 20-30 yılda bir kaşık yağa bile muhtaç hâle getirilir.

Basma giyen kadınlar, plastik giysilerle tanıştırılır…

 

Prof.Dr. Kenan Demirkol

 

[∞ evrensel-insan]

Sarkinin sozlerini de buraya ekleyelim;

 

Zeytin Yağlı Yiyemem Aman,
Basma Da Fistan Giyemem Aman.
Senin Gibi Cahile,
Ben Efendim Diyemem Aman.

Kaldım duman içi dağlarda,
Sevgili Yarim Nerelerde.

Kara Üzüm Asması,
Yeşil Olur Yazması.
Ben Yarimden Ayrılmam,

Kara Yazı Yazması.

Kaldım dumaniçi Dağlarda
Sevgili Yarim Nerelerde.

Asmadan Üzüm Aldım,
Sapını Uzun Aldım.
Verin Benim Yarimi,
Annemden İzin Aldım.

Kaldım dumaniçi Dağlarda
Sevgili Yarim Nerelerde.