Enerji Kaynakları

[Φ kaan_bebeto]

HİDROELEKTRİK ENERJİ

 

Ülkemiz su kaynaklarının elektrik enerjisi üretimine yönelik olarak değerlendirilmesinde kuruluşundan itibaren önemli çalışmalar yapan Genel Müdürlüğümüz, günümüzde de baraj ve hidroelektrik santralların (HES) mühendislik hizmetlerini başarıyla yürütmektedir.

2004 yılı itibariyle ülkemizin ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 127,6 Milyar kWh/yıl'dır. Bu potansiyelin % 35'i işletmede, % 8'i inşa halinde ve geri kalan % 57'si ise çeşitli proje seviyelerinden oluşmaktadır.

Genel Müdürlüğümüz, bugün işletmede olan hidroelektrik santralların enerji üretimi bakımından % 80 'inden fazlasının mühendislik hizmetlerine çeşitli aşamalarda katkıda bulunmuştur. Halen inşa halinde bulunan HES 'lerin üretecekleri enerjinin yaklaşık yarısı Genel Müdürlüğümüz tarafından kesin proje veya fizibilite aşamasında projelendirilen tesislerden sağlanacaktır. Ekonomik hidroelektrik potansiyelimizin proje düzeyinde olan kısmının % 47'si ise Genel Müdürlüğümüz tarafından projelendirilmiştir.

Genel Müdürlüğümüz tarafından büyük kapasiteli HES projelerinin yanı sıra, akarsularımızın bugüne kadar incelenmemiş kısımlarının araştırılarak, enerji üretimi bakımından değerlendirilmesine yönelik olarak, ülkemizin ekonomik HES potansiyelinin daha da artırılması maksadıyla, küçük akarsular üzerinde de ilave HES potansiyel belirleme çalışmaları yürütülmektedir.

Avrupa Birliğince, genel enerji tüketimi içindeki ortalama yenilenebilir enerji oranının 2010 yılına kadar iki katına çıkarılarak % 12, elektrik enerjisinin ise % 22 değerine ulaştırılmasının hedeflendiği bir ortamda, EİE 'in başta hidrolik olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yapmış olduğu faaliyetlerin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Hidroelektrik Santrallar; yenilenebilir olmaları, yerli doğal kaynak kullanmaları, işletme ve bakım giderlerinin düşük olması, fiziki ömürlerinin uzun oluşu, en az düzeyde olumsuz çevresel etki yaratmaları, kırsal kesimlerde ekonomik ve sosyal yapıyı canlandırması gibi nedenlerle diğer enerji üretim tesislerine göre üstünlük arz etmektedir. Bu nedenlerle, hidroelektrik projelerin bir an evvel geliştirilerek realize edilmesinde yarar görülmektedir.

 

RÜZGÂR ENERJİSİ

RÜZGAR ENERJİSİ TANIMI VE UYGULAMALARI

 

Tanım: Rüzgar, güneş radyasyonunun yer yüzeyini farklı ısıtmasından kaynaklanır. Yer yüzeyinin farklı ısınması, havanın sıcaklığının, neminin ve basın­cının farklı olmasına, bu farklı basınç da havanın hareketine neden olur. Dünyaya ulaşan güneş enerjisinin yaklaşık % 2'i kadarı rüzgar enerjisine çevrilir.

 

Meteorolojik açıdan rüzgar aşağıdaki yerlerde oluşabilir:

- Basınç değişiminin fazla olduğu yerler,

- Yüksek, engebesiz tepe ve vadiler,

- Güçlü jeostrofik(*) rüzgarların etkisi altında kalan bölgeler,

- Kıyı şeritleri,

- Kanal etkilerinin meydana geldiği dağ silsileleri, vadiler ve tepeler.

(*) Hareket halindeki hava kütlesi, dünyanın dönüşünden dolayı kuzey yarım kürede sağa, güney yarım kürede sola doğru sapar. Sapmaya neden olan kuvvete “corriolis kuvveti” denir. Bu şekilde oluşan rüzgara da “jeostrofik rüzgar” denir. Aslında jeostrofik rüzgar, basınç gradyanı ve corriolis kuvvet arasındaki dengeden oluşan ve yer yüzeyi ile etkileşmeyen kuramsal bir rüzgardır.

 

Güneş enerjisi , güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkan ışıma enerjisidir, güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Dünya atmosferinin dışında güneş enerjisinin şiddeti, aşağı yukarı sabit ve 1370 W/m² değerindedir, ancak yeryüzünde 0-1100 W/m2 değerleri arasında değişim gösterir. Bu enerjinin dünyaya gelen küçük bir bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme göstermiş, çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.

 

 

 

Güneşten Gelen Işınımın Dağılımı

 

· Dünya ile Güneş arasındaki mesafe 150 milyon km'dir.

· Dünya'ya güneşten gelen enerji, Dünya'da bir yılda kullanılan enerjinin 20 bin katıdır.

· Güneş, 5 milyar yıl sonra tükenecektir.

 

 

JEOTERMAL ENERJİ

Kurumumuz, hidroelektrik enerji potansiyelini değerlendirmedeki 72 yıllık; bazı yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarını değerlendirmedeki 21 yıllık bilgi birikimini dikkate alarak vizyonunu elektrikten enerjiye genişletmiştir. Bu değişiklik, 2819 sayılı, 24 Haziran 1935 tarihli kuruluş yasamızın Madde 2, “A” Bendindeki “Memlekette mevcut su kuvvetleri ve sair enerji membalarını tetkik edecek elektrik istihsaline en elverişli olanları tesbit etmek,” şeklindeki ifadeye uygun olarak “sair enerji membaları”ndan olan “rüzgar ve güneş enerjisi”nden sonra “jeotermal enerji kaynakları”ndan elektrik enerjisi istihsaline ilişkin çalışmalara katılma ve katkı koyma kararı almıştır. Bunun sonucu, ilgili meslek disiplinlerinden oluşan bir proje ekibi çalışmalarına Kasım 2003'ten itibaren başlamış ve daha sonra ‘Jeotermal Enerji Kaynakları Şube Müdürlüğü' kurulmuştur.

 

“Ülkenin hidrolik, rüzgâr, jeotermal, güneş, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmak üzere, enerji kaynaklarının, çevre etkileri de dikkate alınarak değerlendirilmesi için kullanılabilir enerji potansiyellerini belirlemek ve bu potansiyellerden yararlanma yöntemlerini ortaya koymak” stratejik amacı doğrultusunda, “Yeraltı enerji kaynaklarımızın değerlendirilmesine yönelik; arama, araştırma ve etüt çalışmaları yapma.” hedefiyle iki proje yürütülmektedir.

-“Düşük Sıcaklıklı Jeotermal Kaynaklardan Elektrik Üreten Santral knolojilerinin Araştırılması ve MTA Tarafından Tahsis Edilecek Örnek Bir Sahada Fizibilite Çalışması” Projesi kapsamında, Dünyadaki örnek uygulamalar ile ülkemizdeki sıcak su kaynaklarının özelliklerine uygun teknolojiler araştırılmaktadır. Bu kapsamda uygun bir jeotermal sahada, mevcut veriler kullanılarak fizibilite çalışması yapılacağı planlanmıştır.

Ancak, 5686 sayılı “Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu” gereği jeotermal sahaları ihale etme zorunluluğu nedeniyle saha tahsis edememesi üzerine proje başlatılamamıştır.

- “Jeotermal ısı pompası kullanımının yaygınlaştırılması için, uygulama kılavuzlarının hazırlanması ve tanıtılması” Projesi kapsamında, ı sı pompası uygulamaları, projenin çevresel özelliklerine göre değişmektedir. Bu özelliklere göre ısı pompası tipleri belirlenerek örnek projeler yapılacak ve bu projelerin yaygınlaştırılmasına yönelik her türlü tanıtıcı faaliyetlerde bulunacaktır.

Isı Pompaları, Hava, Su ve Toprak Kaynaklı olarak üç sınıfa ayrılmaktadır. Isı pompalarının bir arada ve ayrı ayrı uygulamaları mevcuttur. Jeotermal Enerji Kaynakları Şubemiz, faaliyetleri nedeniyle sadece Toprak Kaynaklı Isı Pompaları ile ilgilenmektedir.

Isı pompası, düşük sıcaklıklı kaynaklardan (hava, su, yer) ısıyı süzen ortamsal enerji teknolojisidir, su ve yer ısıtması için ihtiyaç duyulduğunda sıcaklığı yükseltir ve yayar. Isı pompaları soğutma amaçlı olarak da ters olarak çalışır.

Yer kaynaklı ısı pompası sistemlerinde üç ana kısım veya alt sistem bulunmaktadır. Birincisi: Isı taşıyıcı akışkan ile jeokütlenin temasını sağlayarak, ısı alışverişine olanak sağlayan boru düzenleri yani, ısı değiştiricileri. İkincisi: Jeokütleden elde edilen ısıyı binaya aktaran sistem, yanı ısı pompası. Üçüncüsü: Bina içindeki mahalleri ısıtmak veya soğutmak için gerekli olan ısıdan yararlanma tesisi yani, ısı dağıtım tesisinden oluşmaktadır. Bu bilgiler ışığında toprak kaynaklı ısı pompaları hakkında araştırmalar devam etmektedir.

Isı Pompası uygulaması örnek projelendirilmesi için uygun yer arayışları devam etmektedir.

Toprak Kaynaklı Isı Pompası uygulamalarını tanıtmak ve yaygınlaştırmak üzere, broşür - uygulama kılavuzları hazırlanacaktır.

 

 

HİDROJEN

Hidrojen 1500'lü yıllarda keşfedilmiş, 1700'lü yıllarda yanabilme özelliğinin farkına varılmış, evrenin en basit ve en çok bulunan elementi olup, renksiz, kokusuz, havadan 14.4 kez daha hafif ve tamamen zehirsiz bir gazdır. Güneş ve diğer yıldızların termonükleer tepkimeye vermiş olduğu ısının yakıtı hidrojen olup, evrenin temel enerji kaynağıdır. -252.77°C'da sıvı hale getirilebilir. Sıvı hidrojenin hacmi gaz halindeki hacminin sadece 1/700'ü kadardır. Hidrojen bilinen tüm yakıtlar içerisinde birim kütle başına en yüksek enerji içeriğine sahiptir (Üst ısıl değeri 140.9 MJ/kg, alt ısıl değeri 120,7 MJ/kg). 1 kg hidrojen 2.1 kg doğal gaz veya 2.8 kg petrolun sahip olduğu enerjiye sahiptir. Ancak birim enerji başına hacmi yüksektir.

Hidrojen doğada serbest halde bulunmaz, bileşikler halinde bulunur. En çok bilinen bileşiği ise sudur.

Isı ve patlama enerjisi gerektiren her alanda kullanımı temiz ve kolay olan hidrojenin yakıt olarak kullanıldığı enerji sistemlerinde, atmosfere atılan ürün sadece su ve/veya su buharı olmaktadır. Hidrojen petrol yakıtlarına göre ortalama 1.33 kat daha verimli bir yakıttır.

Hidrojenden enerji elde edilmesi esnasında su buharı dışında çevreyi kirletici ve sera etkisini artırıcı hiçbir gaz ve zararlı kimyasal madde üretimi söz konusu değildir.

Hidrojen gazı farklı yöntemlerle elde edildiği gibi su, güneş enerjisi veya onun türevleri olarak kabul edilen rüzgar, dalga, ve biyokütle ile de üretilebilmektedir.

Araştırmalar, mevcut koşullarda hidrojenin diğer yakıtlardan yaklaşık üç kat pahalı olduğunu ve yaygın bir enerji kaynağı olarak kullanımının hidrojen üretiminde maaliyet düşürücü teknolojik gelişmelere bağlı olacağını göstermektedir. Bununla birlikte, günlük veya mevsimlik periyotlarda oluşan ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin hidrojen olarak depolanması günümüz için de geçerli bir alternatif olarak değerlendirilebilir. Bu tarzda depolanan enerjinin yaygın olarak kullanılabilmesi -örneğin toplu taşım amaçları için yakıt piline dayalı otomotiv teknolojilerinin geliştirilmesine bağlıdır.

 

 

 

 

B İ Y O E N E R J İ

 

 

 

BİYOGAZ

 

BİYODİZEL

 

BİYOETANOL

 

GAZLAŞTIRMA

 

 

 

 

 

Kaynak:http://www.eie.gov.tr/YEK.html

[Misafir Jeneratör İstanbul]

Teşekkürler çok yararlı bir başlık olmuş