Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Halay


Legendary

Önerilen İletiler

HALAY

 

halaylar_hakkinda.jpg

 

HALAY a. (alay'dan). Folk. Toplu halde çeşitli biçimlerde bağlı dizi oluşturularak, sözlü ya da sözsüz ezgiler eşliğinde oynanan halk oyunlarının genel adı.

 

Halay başı - Halay çekmek, halay türü bir halk oyunu oynamak.

Halay faslı, belli bir sıra İzlenerek art arda çalınan ya da söylenen, aynı makamda halay ezgileri.

Halay havası, halay oyunlarına eşlik eden sözlü ya da sözsüz ezgi. (Bazı yörelerde yalnızca türkülü halay ezgileri için kullanılır.)

Halay tepmek, horadaki gibi ayakları yere vurarak halay çekmek.

Halay tutmak, halay çekmek üzere bağlı dizi oluşturmak.

Halaya durmak, halay oynamak üzere dizil-ımek.

Kadın halayı, yalnızca kadınların oynadığı halay.

Omuz halayı, oyuncuların birbirlerini omuzlarından tutarak oynadıkları halay.

Tepeli halay, oyuncuların omuzlarına bir başka kişiyi alarak oynadıkları halay. (Erkekler tarafından oynanır.)

 

Halay, Anadolu'nun birçok yöresinde, özellikle iç ve Güney Doğu Anadolu'da yaygın bir halk oyunu türüdür. Bir topluluk dansı, disiplinli bir dizi oyunudur. En az beş kişi tarafından oynanır. Bununla birlikte daha az kişiyle oynanan halay oyunları da vardır. Eşlik çalgıları, yörelere göre farklılıklar göstermekle birlikte, genellikle davul zurnadır. Kadınlar bazı yörelerde türkü söyleyip tef çalarak halay oynarlar. Halay yalnız erkekler, yalnız kadınlar ya da kadın erkek birlikte oynanır.

 

Halaylar bağımlı oyunlardır. Oyuncular halaybaşı"nın komutuna uyarak hareket ederler. Halaya çoğunlukla bağlı diziyle başlanır. Oyuncular birbirlerinin küçük parmaklarından tutarak, kol kola girerek ya da omuzlarından tutarak diziyi oluştururlar. Bazı halaylarda bu diziliş bir süre sonra değişir, bazılarındaysa oyunun sonuna değin sürer.

 

Halaylar, tek bölümlü halaylar, iki bölümlü halaylar ve üç bölümlü halaylar olmak üzere üçe ayrılır. Tek bölümlü halaylar, oyunun başından sonuna değin aynı melodi, ritim ve figürlerle oynanan halay-lardır.Bunlarda oyun ilerledikçe yalnızca ezginin hızında bir artış olur, bunun dışında başladığı biçimiyle sürdürülür, iki bölümlü halaylar iki melodi, iki ritim ve iki ayrı oynama biçimi olan halaylardır Ağırlama" adı verilen İlk bölümde, ayaklar oynamadan sağa sola kıvrılışlar ve ufak yıkılışlarla oyuna başlanır.

 

Melodi ağır bir tempodadır. Çoğunlukla oyuncular kapalı dizi oluştururlar. Halaybaşının mendil sallayarak verdiği komutla ikinci bölüme geçilir. Eşlik çalgıları birinciyle uyumlu ama daha hareketli ikinci bir ezgiye başlar, oyunun figürleri hızlanır. Birinciyle ikinci bölüm bütünüyle birbirinden farklı iki ayrı oyun gibidir, ikinci bölüme yörelere göre yelleme, hoplatma, sıktırma, gibi adlar verilir. Üç bölümlü halaylar'da ise üç ayrı ezgi, üç ayrı ritim ve farklı figürler yer alır. Ağırlama ve hoplatma bölümlerinin arasında kimi yörelerde yanlama, kimilerin-deyse ortalama adı verilen hareketli bir bölüm bulunur. Yanlama adı bu bölümde oyuncuların birbirlerinin üzerine abanarak yana doğru tüm bedenleriyle eğilmelerinden kaynaklanmaktadır.

 

Anadolu'da eşlik türkülerinin ya da figürlerin kaynaklandığı olay, yer ya da kişilerin adını taşıyan yüzlerce halay adı saptanmıştır. Halaylar düğün, nişan, kına gecesi, dini ya da resmi bayramlar nedeniyle düzenlenen törenler, askere uğurlama vb. toplu halde yapılan her türlü eğlentide oynanır.

 

Halay giysisi yörelere göre farklılıklar gösterirse de genellikle erkeklerde poşu, yazma, işlik, şal kuşak, cepken, gömlek, şalvar, yemeni ya da çarıktan; kadınlarda ise kefiye, yazma vb. başörtüsü, fistan (üçetek), iç donu, şalvar, kuşak ve ayakkabıdan (çarık,yemeni) oluşur.

 

Kaynakça:Büyük Larousse.Gelişim Yayınları.Cilt 8

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.