Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Saçaklızade Mehmet,Osman Efendi


Legendary

Önerilen İletiler

Saçaklızade Kardeşler

 

Âlimler yıldız gibidir. Eserleriyle her vakit insanları aydınlatıp, bilinmeyen yollarda işaret taşları olurlar. Yüzbinlerce insanın gelip kendi imtihanını yaşadıktan sonra gittiği dünya, bugün hâlâ yerinde. İnsanlık devam ettiği müddetçe âlimler unutulmayacaklar.

 

“Saçaklı” kelimesini bugün de kullanıyoruz ama, bu kelimeyi geçen yüzyılda daha farklı mânâlar için kullanıyorduk. İlhan Ayverdi tarafından yazılan Misalli Büyük Türkçe Sözlük'te; eskiden devlet ricalinin bindiği atlara konan, altın işlemeli kumaş örtülü eyer takımına “saçaklı” dendiğini biliyoruz. Maraş'a mal olmuş olan üç âlim için bu lakap bizim anlattığımız gibi bilinmiyor. Daha ziyade “Saçı sakalı karışık”, “Pejmürde” gezdikleri düşünülerek, bu üç insana bu şekilde hitap ediliyor. Yorumun yukarıda yapıldığı gibi olması daha anlaşılır, çünkü bu âlimler iyi koşumlu atlara bindikleri için böyle tanınmışlar diye düşünüyorum.

 

Ebubekir Efendi, Mehmet Efendi, Osman Efendi'ler, “Saçaklızadeler” diye bilinir. Bu üç insanın yaşadıkları dönem XVIII. yy. dır.

Ebubekir Efendi hakkında sözlü bilgiler dışında malumat bulunmamaktadır.

Osman Efendi ise Trabzon'un Of ilçesine bağlı “Paçan” köyünde vefat etmiştir. Bugün orada türbesi bulunmakta olup, bu köy daha sonra “Maraşlı” adını kullanmıştır.

 

Maraşlı Bir Osmanlı Âlimi: Saçaklızade Mehmet Efendi

 

Mehmet Efendi; hakkında en çok bilgi sahibi olduğumuz insandır. Yazma eserleri Süleymaniye Kütüphanesi başta olmak üzere bir çok kütüphanede bulunmaktadır.

Saçaklızade Mehmet Efendi'nin doğum tarihini bilmiyoruz. Vefat tarihinin 1732 Miladi yılı olduğunu kitaplardan okuyoruz. Ebubekir Efendi'nin oğlu olan Mehmet Efendi, Maraş'ta doğmuş, ilk eğitimini Maraş'ta ikmal ettikten sonra ilim tahsili için başka memleketlere gidip tahsilini tamamlamıştır. Maraş, Antep civarında ilim, irşad faaliyetleriyle meşgul olmuştur.

Saçaklızade Mehmet Efendi son devrin ulemasından olup, açık fikirli bir kişilik yapısına sahip, zahir ve batın ilimlerinde, bilhas*sa Mantık ilminde söz sahibi idi. Tıbyan sahibi Mehmet Efendi ve Darendeli Hamza Efendi'den Nesh, Şam'da Nablusi Hazretleri'nden Hadis, Tefsir ve Tasavvuf ilimlerini tahsil eder. Ayrıca Saçaklızade Mehmet Efendi, Kadiriye ve Nakşibendiye tarikatları üzerinde yetişmiştir. Bu ilimleri tamamladıktan ve icazetini aldıktan sonra hem bir tasavvuf temsilcisi, hem de birikimi yüksek bir alim olarak memleketi Maraş'a döner. Burada, vaaz verir, talebe yetiştirir ve bir taraftan da eserler yazar.

Bir seyahat esnasında Antep ile Kilis arasında vefat eder. İki yer arasında nizah çıkarsa da Antep'e defnedilir... Çilehanesi ve türbesi Gaziantep'te, Saçaklı Mahallesi'nde aynı adı taşıyan caminin avlusundadır.

 

Saçaklızade Mehmet Efendi'nin Eserleri:

 

Edebiyat, kelam, mantık, münazara, tasavvuf ve sosyal-toplumsal konularda ikiyüzü aşkın eser veren Mehmet Efendi'nin eserlerinden bazıları şunlardır:

Haşiyetu Tefsir-i Keşşaf Ala, Suretil Ba-kara, Aynul Hayat fi Beyanil Münasebati fi Suretil Fatiha, Risaletün fi Ayetil Müte-şabihati, Risaleti fi imani Validi Resulillah, Gayetül Burhan fi Tefsiri Ayetil Kürsi, Haşiyetün Ala Şerhi Dibace-i Tarikatı Muhammediye, Teshilül Feraiz, Asmetül Ezhani, Sebhatül Kader fi Medh-i Meliki Kadiri, Selsebilül Meani, Tavzihu Zubtedil Menazıri, Nehrün Necati fi Tafsili Aynil Hayati, Andelibül Menazıri, Haşiyetün Ala Şerhir Risaletil Adabi, Takrirül Kavanin Minel mantık vel Münazarati, Risaletün fi Tecdidil İman, Risaletün fil Fetva, Cami'ül Kunuzi, Cühdümükil Minel Kırati, Tahrirüt Takrir Minel Mü-nazarati, Risale-i Adliye, Tehzibül Kirati, Velediye, Tertibul Ulum, Neşrüt Tevali.

Adlarını yukarıda saydığımız bu eserlerle ilgili olarak Besim Atalay şu uyarıları yapıyor: “Müellifin eserlerinin bir kısmı ilmi makaledir, ancak üç beş sayfadan ibarettir, bu adlara bakıp onların kitap adı olduğu düşünülmemelidir.”

Saçaklızadeler ile ilgili olarak Hafiz Osman Sandal (1883-1962)'ın yazılmış bir eseri bulunmaktadır. Bu kitap Osmanlı Türkçesiyle yazılmış ve yayımlanmayı beklemektedir.

 

 

Kaynaklar:

1) Atalay, Besim. Maraş Tarihi ve Coğrafyası, Maraş 2008, sh. 167

2) Umur, Hasan. Of ve Of Muharebeleri, İstanbul, 1949, sh. 15

3) Çiftçi, Cemil. Maraşlı Şairler Yazarlar Alimler, İstanbul, 2000, sh. 261

4) Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul 2006 sh. 2620

5) Yrd. Doc. Dr. Kadir Özdamarlar, 1. Kahramanmaraş Sempozyumu 2004, sh. 43

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.