Bazı Uzay Terimleri

[Φ Legendary]

BAZI UZAY TERİMLERİ

 

Bazı uzay terimlerinin anlamlarını vererek konuya girmek yararlı olacaktır. Uzay araçlarının fırlatmak için kullanılan roketlere fırlatma araçları denir. Bir roket geriye doğru püskürttüğü sıcak gaz kütlesinin itme kuvveti’ yle çalışır; itme kuvveti roketin ileri doğru yol almasının sağlar. Bazı fırlatma araçlarında bu itme kuvveti birkaç bin tona çıkabilir. Roket itmesi için kullanılan yakıt maddeleri ile bu yakıtı yakan oksijene iticiler denir. Yakıt, gazyağı gibi bir petrol türevi olabilir; oksijen ise genellikle sıvı haldedir. Fırlatma aracının ( yani roket aracının ) hızı, kademelendirme’yle artırılabilir; kademelendirme, üst üste oturtulmuş ve sırayla ateşlenen birkaç roketi bir arada kullanmak demektir. Her roket kademesindeki yanma sona erince, o kademe gruptan ayrılır ve yere düşer.

 

Uzay araştırmaları bilimine astronotik denir. Uzay yolculuğuna katılanlara ise astronot olarak adlandırılır, ama Ruslar bunlara kozmonot derler. Fırlatma aracı ile uzaya taşınan yük ise uzay aracıdır. İçinde mürettebat bulunan araçlar insanlı uzay aracı olarak tanımlanır. İnsansız uzay araçları ise yalnızca aletler, radyo donanımları taşır. Mürettebat kabini kapsül ya da modül olarak adlandırılır. İki uzay aracının uzayda buluşup birbiriyle birleşmesine kenetlenme denir. Mekik, yeniden kullanılabilen insanlı uzay aracıdır.

 

Uzay arcının Dünya çevresinde izlediği yol o aracın yörüngesidir. Dünya çevresinde belirli bir yörüngede dolanan insansız uzay araçları yapma uydu olarak tanımlanır. Ay’ a, Güneş’e, gezegenlere yada uzayın derinliklerine gönderilen insansız uzay araçlarına sonda denir. Dünya’nın çevresinde bir yörünge de dolanmakta olan ve zaman zaman astronotlarca ziyaret edilen uzay araçları uzay istasyonu olarak adlandırılır.

 

 

 

Açık küme: Galaktik küme. Belli bir şekilleri olmayan ve gemelde galaktik düzlemde bulunan yıldız kümeleri.

Akan yıldız: Yer’in atmosferine girince sürtünmeden dolayı ısınarak akkor haline gelen ve ardında bir ışık çizgisi bırakarak geçen meteor.

Albedo ( Aklık, Aklık derecesi ): Bir cismin ışığı yansıtma gücü; cismin yansıttığı ışınımın, aldığı ışınıma oranı.

 

Almanak ( Gök Günlüğü ) : Önemli gök cisimlerinin yer, uzaklık, parlaklık vb. değerlerini, her yıl, bir yıl boyunca her gün için veren kaynak kitap.

Alt kavuşum: İç gezegenlerin ve Ay’ın Güneş – Gezegen – Yer olmak üzere aynı doğru üzerinde bulunma durumu.

Asteroit Kuşağı : Astereoitlerin çoğunun bulunduğu Mars ile Jüpiter yörüngeleri arasındaki kuşak.

 

Asteroit : Küçük gezegen.

 

Atmosfer : Bir gezegeni saran gaz katmanı veya bir yıldızın görünen üst katmanları.

Atmosferik Kızarma : Atmosferden geçen bir gök cismine ait ışığın mavi dalga boylarının daha fazla saçılması sonucu kalan kırmızı dalga boylu ışınım nedeniyle gök cisminin daha kırmızı görünmesi.

 

Atmosferik Soğurma : Atmosferden geçen ışığın maddeyle etkileşmesi sonucu zayıflaması.

 

Aynalı Teleskop : Yansıtmalı teleskop; objektifi ayna olan teleskop.

 

Batmayan yıldız : Günlük hareketinde ufkun altına inmeyen yıldız.

 

Doğmayan Yıldız : Günlük hareketinde ufkun üstüne çıkmayan yıldız.

 

Dolunay : Uzanım açısının 1800 olduğu Ay evresi. Görünen Ay yüzeyinin Güneş ışığı ile tamamen aydınlandığı evre.

 

Galaksi : Milyonlarca yıldızdan oluşmuş yıldız kümelerinden, bulutsu ve gaz bulutlarından oluşmuş Samanyolu gibi bağımsız uzay adası.

Galileo Uyduları : Jüpiter gezegeninin en parlak ve en büyük dört uydusu: lo, Euroupa, Ganymeda, Callisto’dur.

Gel - Git Olayı : Büyük denizlerde suların yükselmesi ve altı saat sonra normal düzeyin altına inmesi olayı. ( Bu olay Ay’ın yeryüzündeki çekim etkisinden doğar. )

Gezegen : Güneş çevresinde dolanan ondan aldığı ışığı yansıtan gökcisimlerinin ortak adı. Gökyüzünde yıldızlara göre sürekli yer değiştirirler. Dokuz büyük gezegen: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn. Uranus, Neptün ve Pluton’dur.

Gökbirimi : (GB) Yer- Güneş merkezleri arasındaki ortalama uzaklık. 1 GB = 149.6 * 106 km

 

Gök cismi: Uzaydaki cisimlerden her biri; Güneş, Ay, Yer, Yıldızlar vb.

 

Gök Taşı : Gökyüzünden Yer’e düşen her çeşit taş.

 

Güneş Takvimi: Güneş’in görünürdeki günlük ve yıllık hareketine göre düzenlenen takvim.

 

Hilal: Yarıdan azı görünen Ay veya gezegenin evresi. Uzanım açısının 900 den küçük olması halinde oluşur.

 

Işık yılı: Işığın bir yılda aldığı yol. IY = 3* 10 8 * 365* 24*60*60 m = 9.47* 10 15 m

 

Jülien Takvimi: Julius Cesar’ın düzenlettiği takvim. Bu takvimde dörde bölünebilen yıllar 366 gün, bölünemeyenler ve 400’ e bölünebilenler 365 gün alır. Bugün kullandığımız takvim bu takvimdir. M.Ö. 46 yılında başlatılmıştır.

 

Karacisim: üzerine düşen bütün dalga boylarındaki ışığı hiç yansıtmadan olduğu gibi soğuran ve sonra tekrar yayan sanal cisim. Yaydığı ışınım sadece sıcaklığa bağlıdır.

 

Karadelik: Evren de bulunduğu sanılan en yoğun madde. Karadelikten kaçma hızı ışık hızından daha büyük olduğu için oradan ışık bile kurtulamaz.

 

Kozmoz: Evren.

Kutup Yıldızı ( Demir Kazık ) : Küçük Ayı’nın en parlak yıldızı.

Kuyruklu Yıldız: Zaman zaman çok kısa bir süre gökyüzünde görülen, parlakça, bulutumsu yapıda, bir başı, bir ya da birkaç kuyruğu olan gök cismi.

 

Küçük gezegen: Asteroit.

 

Meteor: Gezegenler arasında dolaşan taş parçacıklarından her biri. ( yere düşenlere göktaşı denir.)

 

Nova: Parlaklığı birden bire artan (10-13 kadir) ve maksimuma ulaştıktan sonra parlaklığı yavaş yavaş azalan değişen yıldız.

 

Radyo Teleskop: Gök cisimlerinin yaydığı radyo ışınımını gözlemek amacıyla geliştirilen teleskop.

 

Renk artığı:Yıldızın görünür rengi ile gerçek rengi arasındaki fark. Yıldızın mavi ışığı yıldızlar arası madde tarafından daha çok soğrulduğu için daha soğuk ve daha kırmızımsı görünür.

 

Samanyolu: Gök küreyi bir büyük daire boyunca saran milyarlarca yıldız ve gaz bulutundan oluşmuş donuk ışıklı kuşak. Güneş sisteminin de içinde bulunduğu galaksi.

Süpernova: Üst nova. Parlaklığı birdenbire 19 kadir yöresinde değişerek parlayan değişen yıldız türü.

 

Takım Yıldız: Gökyüzünde rasgele serpilmiş yıldızların oluşturduğu yapay bölgeler. Eskiden gökyüzünün değişik bölgeleri hayvanlara ve eşyalara benzetilmiş, böylece gökyüzü 88 takım yıldızına ayrılmıştır. Büyük Ayı, Küçük Ayı, Akrep, Herkül, Çoban gibi.

 

Ufuk: Çevren.

 

Üst geçiş: Yıldızların meridyenden en büyük yükseklikteki geçişi.

 

Yansıtmalı Teleskop: Aynalı teleskop.

 

Yeni Ay: Hilal.

 

Yıldız Kümesi: Uzayda bir araya gelmiş yıldız topluluğu

 

Kaynakça: Hacettepe.öğrenci

[Φ Gorkem Derin Erden]

bilgiler için elinizesağlık

[Misafir sadsadsadasd]

nefis bir başlık olmuş çok şey öğrendim