Ne söylemiş olabilirim?

[Φ NICLENO]

Roxana Antalyada görevli TUİ rehberlerinden. Türkçesi oldukça iyi. Geçen akşam birkaç arkadaşımızla birlikte yemekteydik. Bir ara laf döndü dolaştı Osmanlı, Rus savaşlarına geldi. Ortam biraz gerilince yumuşatmak amacıyla, gülerek 'Bizim ordular hücuma geçerken Allah, Allah diye bağırırlardı, peki sizin ordular nasıl bağırırdı?' diye sordum. Şöyle bir düşündü ve bilmiş bilmiş 'Savaş kötü şey. İnsanlar ölürken, öldürürken biz dini imanı Allahı karıştırmadık.' Bu hiç beklemediğim bir cevaptı ve ben bunun altında kalamazdım. Ona öyle bir yanıt verdim ki bir daha gece boyunca ağzını açamadı. Ne söylemiş olabilirim?

[Misafir taurusmutis]

Öncelikle Rusya'da askerlik yapmış olan iş arkadaşımın söylediğine göre Ruslar hücumda ''HURRAA'' şeklinde bağırıyorlarmış..

 

Senin soruna gelince sevgili arkadaşım; Ben olsam şöyle derdim:

 

Savaş elbette kötü, ancak Türk'ler vatan topraklarını savunmak için savaştılar..Bu durumda şehit olmayı göze almış, ana babasını, yarini evladını geride bırakıp vatanı müdafaya gitmiş askerlerimiz, vurulur ölürsek son sözümüz ALLAH olsun diye ''Allah Allah'' diyerek hücuma geçerlerdi..Ateizmin ana vatanı ve Lenin gibi eli kendi milletinin kanına bulanmış ateizm atasına sahip Rus'ların bunu anlaması elbette zor olacaktır..

 

Senin cevabında buna yakındır diye düşünüyorum arkadaşım..

 

[Φ NICLENO]

Öncelikle Rusya'da askerlik yapmış olan iş arkadaşımın söylediğine göre Ruslar hücumda ''HURRAA'' şeklinde bağırıyorlarmış..

 

Senin soruna gelince sevgili arkadaşım; Ben olsam şöyle derdim:

 

Savaş elbette kötü, ancak Türk'ler vatan topraklarını savunmak için savaştılar..Bu durumda şehit olmayı göze almış, ana babasını, yarini evladını geride bırakıp vatanı müdafaya gitmiş askerlerimiz, vurulur ölürsek son sözümüz ALLAH olsun diye ''Allah Allah'' diyerek hücuma geçerlerdi..Ateizmin ana vatanı ve Lenin gibi eli kendi milletinin kanına bulanmış ateizm atasına sahip Rus'ların bunu anlaması elbette zor olacaktır..

 

Senin cevabında buna yakındır diye düşünüyorum arkadaşım..

 

Değerli arkadaşım, bu gayet bilgilendirici ve doğru bir yanıt olurdu tabii ki. Ama ben düz mantıkla hemen oracıkta aklıma gelen ve 'ALLAHI KARIŞTIRMAYIZ' tezini kesinlikle çürüten bir yanıt verdim. İpucu vermek gerekirse o devirlerdeki askerlerin kişisel savunma ekipmanlarını düşünün derim. (Roxana , solumdaki siyah elbiseli bayan.)

[Misafir taurusmutis]

Öncelikle, önünde oturduğun piyanodan hareketle müzisyen yönünü görmüş olmaktan mutluluk duyduğumu belirtmek isterim.. Cevaba gelince; Şayet kalkanlardaki haç işaretini kasdediyorsan burada bir yanılgıya düşüyor olabiliriz sanırım..Ama cevabın bununla ilgili olabilir diye düşünüyorum..

 

[Φ NICLENO]

Değerli dostum, zaten Osmanlı Rus savaşları derken, bu yanılmanın olabileceğini hesaba kattım. Çünkü bu savaşların XIX. yy. da yapıldığını düşünürüz; ne ki ilk savaş 1568 de yapılmış. O çağda savaş ekipmanları içinde kalkan vardı ve üzerlerinde de ordodoks haçı çiziliydi. Evet, yanıtım bu şekildeydi: 'Peki kalkanlara çizdiğiniz haç neyin nesi' diye sormuştum.

 

Geçen gün ilk çağlarda geçen İngilizce bir savaş filmi izliyordum. Okçular saf halinde atışa hazırlandılar ve komutanları (sanki tüfekmiş gibi) 'FIRE' diyerek komut verdi. Benim bütün kitaplarım İzmir'de olduğu için bu konuda bir araştırma yapamadım. Nette de bir şey bulamadım. Sevgilerimle...

[Misafir taurusmutis]

Değerli dostum, zaten Osmanlı Rus savaşları derken, bu yanılmanın olabileceğini hesaba kattım. Çünkü bu savaşların XIX. yy. da yapıldığını düşünürüz; ne ki ilk savaş 1568 de yapılmış. O çağda savaş ekipmanları içinde kalkan vardı ve üzerlerinde de ordodoks haçı çiziliydi. Evet, yanıtım bu şekildeydi: 'Peki kalkanlara çizdiğiniz haç neyin nesi' diye sormuştum.

 

Geçen gün ilk çağlarda geçen İngilizce bir savaş filmi izliyordum. Okçular saf halinde atışa hazırlandılar ve komutanları (sanki tüfekmiş gibi) 'FIRE' diyerek komut verdi. Benim bütün kitaplarım İzmir'de olduğu için bu konuda bir araştırma yapamadım. Nette de bir şey bulamadım. Sevgilerimle...

 

Okçular için doğru komutlar '' Çek ve bırak '' olacak sanırım..

[Misafir CYRANO]

Geçen gün ilk çağlarda geçen İngilizce bir savaş filmi izliyordum. Okçular saf halinde atışa hazırlandılar ve komutanları (sanki tüfekmiş gibi) 'FIRE' diyerek komut verdi. Benim bütün kitaplarım İzmir'de olduğu için bu konuda bir araştırma yapamadım. Nette de bir şey bulamadım. Sevgilerimle...

 

Dostum zaten o çeviride kelimelerin neredeyse hiçbiri, ilk çağda gerçekleşen bir savaşta yer alan insanların anlayacağı kelimeler değil. Henüz ingilizce yok.

 

Askeri komut, terim olarak menzilli silahların atışı anlamında kullanılan bu kelimenin erken modern ateşli silahların kullanımıyla ortaya çıkıp çıkmadığı belli değildir.

 

Barutlu topların icadından öncede ağır menzilli silahlar vardı. Akrep adı verilen dev mızraklar fırlatan silahlar, mancınıklar vs. Mancınıklar yapılara değil insanlara zarar vermesi için kullanılırken, taşlar yağa bulanır ve tutuşturulurdu. Bir süre yanan taş düştüğü yerde paramparça olur, parçaları askerlerin vücuduna çarpar yaralardı. İçleri yağla ve çeşitli yanıcı kimyasallarla doldurulan testilerin ağzına bir bez parçası fitil olarak kullanılacak şekilde tıkılıp yakılır ve mancınıkla düşmanın üstüne fırlatılırdı. Düştüğü yerde testi parçalanınca alev alır yangın çıkarırdı. Okların ucuna yanıcı kimyasallar sürülür, yakılır ve öyle fırlatılırdı. Bu oklarda isabet ettikleri ahşap yapılarda yangın çıkarırdı.

 

Milattan önce romalılar ve yunanlılar tarafından kullanılan bu silahlar da türkçede tam karşılığı olmayan, ingilizcede tüm ağır top türündeki silahları kapsayan "Artillery" sınıfının içerisindedir.

 

Tabi o çağlarda modern ingilizce konuşulmadığı için ingilizcede hangi kelimeyi kullanırlardı bilemeyiz. Bugün konuşulan ingilizceye anlaşılır derece yakın diyebileceğimiz dil olan "orta ingilizce" bile 10. yüzyıldan sonra kullanılmaya başlanmıştır.

 

Dolayısıyla ilk çağlarda konuşulmayan bir dilde nasıl bir komut verildiğini bilemeyiz. Fakat şunu biliyoruz, topların kullanılmaya başlandığı ve henüz tüfeklerin ortaya çıkmadığı ortaçağda, okçuların atışları için "fire" komutu kullanılıyordu. Zira "fire at will"(atış serbest) komutu, okçulara da veriliyordu. Yayı germek ve fırlatmak için ayrı ayrı emir alan, böylece hep birlikte aynı anda oklarını fırlatan okçular, "fire at will" komutunu alınca ardı ardına fırlatıyorlardı oklarını. Aynı komut topçular içinde aynı şekilde idi. Daha sonra tüfek kullanan askerler için de aynı şekilde geçerli olacaktı. Bugün menzilsiz, yakın dövüş silahları artık hiçbir ordu tarafından kullanılmadığı için tüm silahları kullanan askerler için geçerli bir komuttur.

 

Kısaca dostum, ilkçağda gerçekleşen bir savaşta ingilizce konuşan hiçkimse olamaz. O filmdeki komutan, o savaşın geçtiği çağda konuşulmayan bir dilde emir veriyor askerlerine.

 

"Fire" komutunun askeri terminolojide "atış" anlamında topların kullanımından önce mi sonra mı başladığını ise bilemeyiz.

 

Fakat,Britanya ordusunda tüfeğin icadından önce de kullanılıyordu bu komut. Hem topçular, hem okçular için.

 

Devasa bir bütçe, ansiklopedi hazırlayacak kadar zengin tarihçi danışman desteğiyle hazırlanan ROME gibi bir dizide karakterlerin sürekli "f.ck" dediğini düşünürsek, çevirinin doğası bu. Ya da Mel Gibson'un yaptığı gibi latince çekeceksin filmi(Tutku) hiçbir eğretilik taşımaması için.

[Φ NICLENO]

Tafsilatlı yanıt için teşekkürler dostum.