Sinop Halk İnançları

[Φ _asi_]

Halk Bilgisi

 

Hemen her yöremizde olduğu gibi Sinop'ta da cin, peri, hortlak, şeytan vb. inançlar mevcuttur.

 

Bunların daha çok ahır, samanlık, ıssız yer, mezarlık, kaya, çeşme ve su kaynakları gibi yerlerde görüldüğüne inanılır. Görüldükleri yerde dua ederek, ateş yakarak, silah atarak, kalabalık bir şekilde dolaşılarak bunlardan etkilenilmeyeceğine inanılır. Bu tür şeylerin bulunabileceğine inandıkları yerlerden geçerken dua okuyarak kendilerine zarar vermelerini önlemeye çalışırlar.

 

Cin çarptığı, cinli perili olduğu düşünülen insanlar hocaya, yatıra götürülür. Bunlar için muska yazdırılır, bu kişiler hocaya okutturulur. Bu tür hastaları olanlar da hastalarının iyileşmesi için adakta bulunurlar.

 

Halk Hekimliği

 

Yörede çeşitli hastalıklar için köy hekimi denilen kimselere başvurulur. Ayrıca belli hastalıkları iyi ettiği inancıyla yatırlara, türbelere gidilir. Bunlar dışında yabani otlardan da ilaç yapılarak ve büyüsel işlemlerle hastalıklar tedavi edilmeye çalışılır.

 

Halk hekimliği yoluyla tedavi edilmeye çalışılan hastalıklar :

 

Havale : Kızılcık dibinden alınan toprak sirkeyle ezilip avuçlara, göbeğe, ayak tabanlarına ve başa konur.

 

Güneş Çarpması : Başa ve göbeğe sabunlu bez konur.

 

Zatürre : Hastanın gömleği sirkeye ya da keçi sütüne batırılır ve hastaya giydirilir.

 

Yılancık hastalığı : Guguk otunun kökü dövülür. Ekşi ayranın suyuyla kaynatılır. Dayanılacak sıcaklıkta yaraya sarılır.

 

İdrar yolu iltihaplanması : Çam tahtaya oturulur.

 

Kireçlenme : Kaynatılan arpa sıcak olarak bir bez torba içinde kireçlenme olan yere konur.

 

Guatr : Boğaza tütün yaprağı sarılır.

 

Mide Şişkinliği : Şişkinliği gidermek için kiren pekmezinin şerbeti içilir.

 

Temre : Vücutta temre olan yere temre otu sürülür.

 

Boğaz Ağrısı : Pamukluğ ağacının sakızlı yaprakları boğaza sarılırsa iyi gelir.

 

Yara : Tavuk kesilir ve içi temizlenir. Tüyleri durur. Eti ezilir. Yara olan yere sarılır ve bir gün durur. Yarayı iyi eder.

 

Ağrı : Kara ısırgan börttürülerek ağrıyan yerlere sarılırsa ağrı geçer.

 

Tedavi amacıyla kullanılan bitkiler ise şunlardır :

 

Kabaldayık Otu : Su ile dövülüp yanık yerlere sürülür.

 

Yora Yaprağı : Yıkandıktan sonra yara üzerine sarılır.

 

Pirinç Otu : Gece yatağını ıslatan çocuklara tohumları yutturulur.

 

Ebegümeci : Bu otla keten tohumu ve süt kaynatılıp boğaza sarılırsa bademciklerin şişi iner.

 

Eğrelti Otu : Karın ağrısında göbek üzerine sarıldığında ağrı geçer.

 

Yüğdün Otu : Berelere sarılırsa sancıyı çabuk keser.

 

Bertük Otu : Berelenen yere sarılır.

 

Adak - Yatır

 

İnsanlar, istek ve ihtiraslarının gerçekleşmesi zorluğu ve imkansızlığı karşısında ya büyüleyici ya da kutsal bildikleri varlıklara yaklaşarak, ihtiyaçlarını gidermeye ve kaderlerini değiştirmeye çalışırlar.

 

İnsanların kendilerine yardımı dokunacağına inandıkları yerler türbeler, adak yerleri ve yatırlardır. Her yöremizde olduğu gibi Sinop'ta da bu anlamda pek çok türbe, adak yeri ve yatır bulunmaktadır. Halk buralara şu nedenlerle gitmektedir :

- Çocuğu olmayanlar çocuğu olması için.

- Evlenemeyen kızlar kısmetlerini açmak için.

- Genç kızlar hayırlı kısmet için.

- Hastalar şifa bulmak için.

- Para ve mal sahibi olabilmek için.

- Başlarına gelecek felaketten korunmak için.

 

Yörede en bilinen adak yeri, yatır ve türbeler; şehir merkezinde Seyit Bilal Türbesi, İsfendiyaroğulları Türbesi, Sultan Hatun Türbesi (Aynalı Kadın), Hatunlar Türbesi, Yeşil Türbe, Yesari Baba Türbesi, Gazi Çelebi Türbesi'dir.

 

İlçelerde ise; Boyabat Aşıklı Tekke, Koyun Baba Tekkesi, Dodurgalı Hacı Mustafa Türbesi, Demirci Dede Türbesi, Kalebağı Türbesi, Durağan Yağbasan Türbesi, Gerze Çeçe Sultan Türbesi, Saraydüzü Ahmet Baba Türbesi, Tekkeşoğlu Türbesi, Erfelek Uzun Türbe en bilinenlerdir.