Tunceli Köprüleri

[Φ _asi_]

Tunceli Köprüleri

 

Çemişgezek (Tağar) Köprüsü (Çemişgezek)

 

 

Tunceli ili Çemişgezek ilçesine 3 km. uzaklıkta, Tağar Çayı üzerinde bulunan köprü kitabesinden öğrenildiğine göre, h. 1222 ( 1807–1808) tarihinde Yusuf Ziya Paşa tarafından Ova köyleri ile bağlantıyı sağlamak amacı ile yaptırılmıştır. Halk arasında Aşağı Köprü olarak da tanınmaktadır.

 

Köprünün kitabesinin okunan kısımları şöyledir:

 

”Maşallah

……Kıldı şad ihya-ı hamid –abad

Eyleye ya rab….cisr-i nevi cad

Banisine namzeyledi bir tarih

Cihan durdukça ma’murede hak bu cisr-i bünyadı Sene 1222 (1807–1808).”

 

Diyarbakır Valisi Akif Paşa tarafından da 1856 yılında onarılmıştır. Ayrıca batı ve güney cephesindeki kitabelerden öğrenildiğine göre ise h. 1332 (1906) tarihinde bir kez daha onarılmıştır.

Mamuret’ül Aziz Salnamesi de (h.1307 m.1891–1892) köprü ile ilgili bilgiler vermektedir:

 

“Kasabanın pişgahında cereyan eden doğar nehri üzerinde iki adet kargir köprü mevcut olup kemer formu sivridir. Kemer uzunluğu ise 16 metredir. Su seviyesinden kilit taşına kadar olan yükseklik 9.2 metredir. Kesme taşlarla yapılan köprü iki profillidir. Köprü başlarında dört tane kaba taş vardır ki birinin üzerinde bir vazodan çıkan üç servi motifi vardır. Onun için halk servili köprü de demektedir.”

 

Kesme taştan yapılmış olan köprü 29.00 m. uzunluğunda olup, 4.35 m. genişliğindedir. Köprünün tempan duvarları moloz taştan yapılmıştır. Ortaya doğru yükselen sivri kemerli tek gözlü köprü yanlara doğru alçalmaktadır. Günümüze sağlam bir durumda gelmiş ancak, köprünün yakınına yeni bir köprü yapılmış ve bu köprü anıt niteliğinde korunmaktadır.

 

Hanım Köprüsü (Pülümür)

 

 

Tunceli ili Pülümür ilçe merkezine 3 km. uzaklıkta, Pülümür Çayı üzerinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelememiş, kaynaklarda da yeterli bilgiye rastlanmamıştır. Bu nedenle de ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

 

Bu köprü ile ilgili bir söylence bulunmaktadır. Bu söylenceye göre; Pülümür Çayı üzerinde bir hanım tarafından bir su kemeri yapılması istenmiş, kemer ve yanındaki köprünün yapımı için bir taşçı ustası görevlendirilmiştir. Bir de şart koşmuştur. Köprünün yapımında kullanılacak taşlar Tercan’dan getirilecek ve taşlar ne bir eksik, ne de bir fazla olacaktır. Bu şekilde eksiksiz tamamlandığında usta ile evleneceğini, aksi halde de ustanın boynunu vurduracağını söylemiştir. Taşçı ustası belirlediği sayıdaki taşları eksik ve fazla olmadan köprüyü tamamlamış ve hanımla da evlenmiştir.

 

Köprü moloz taştan ve tek gözlü olarak yapılmıştır. Köprü yakınında kaleye su taşımak için bir çıkış yolu bulunmaktadır. Günümüzde harap durumdadır.

 

Sivdin Köprüsü (Çemişgezek)

 

Tunceli ili Çemişgezek ilçesi Sivdin Mahallesi’nde Karar Deresi üzerinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelememiştir. Ancak yapı üslubundan XII.-XIII. Yüzyıllarda Selçuklu döneminde yapıldığı sanılmaktadır.

 

İki kaya üzerine oturtulan köprü kesme taştan ve tek gözlü olarak yapılmıştır. Sivri kemer açıklığı 11 m. olup, su seviyesinden kilit taşına kadar olan yüksekliği de 6.50 m. dir. Kemerin üzerinde dışarıya doğru çıkıntı yapan ince bir tahfif kemeri bulunmaktadır.

 

Çeşitli dönemlerde onarılan köprü günümüze harap bir durumda gelebilmiştir.