Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Malatya Halk Oyunları


_asi_

Önerilen İletiler

MALATYA HALK OYUNLARI

Malatya, halay bölgesinde yer alır. Ancak, halay dışında oyunlara da rastlanmaktadır. Diğer illerle yapılan kültür alışverişi sonucu oyun çeşitleri artmıştır. Örneğin, Elazığ'da delilo, Adıyaman'da beş ayak, papurinin ise Bitlis'te oynandığı görülür. Halaylar, davul-zurna eşliğinde oynanır. Yörede halay çekmeye "Dillân Çekme" denilir. Beş kişiyle oynanan halayın başını çeken oyuncuya "halay başı" sondaki oyuncuya "Pöççü" denilir. Her ikisi de elinde mendil bulundurur. Çalgı olarak; davul, zurna, kaval başta olmak üzere bağlama, cümbüş ve darbuka çalınmaktadır. Arapgir ilçesinde klarnet daha yaygındır. Diğer taraftan halayların yanı sıra toplu oynanan ve törensel bir karakter arz eden semahlar vardır. Malatya ve çevresinde Hızır Semahı, Bozok Semahı, Demdem Semahı, Arguvan Semahı, Kırat Semahı oynanmaktadır. Kına havası olarak bilinen "Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter" türküsü genç kızlar ve kadınlar tarafından kına yakılırken oynanır. Malatya'da oynanan oyunlarda giysiler bu yöreyi tamamen yansıtmaz. İlçeler arasında değişik giysilere rastlanır. Genellikle halk oyunlarında, erkekler başlarına "Küm" denilen ak işlemeli "papak" takarlar, Ancak, zaman zaman oyunlarda erkeklerin başı açıktır. Sırta, düz veya ince çizgili kemha dokuması yakasız gömlek giyilir. Köynekler önden düğmeli, uzun ve geniş kolludur. Üzerinde ise siyah renkli yelek giyerler. Yelek, göğüs ortasına kadar (v) biçiminde açık ve kolsuzdur. Yelek üzerine köstek takılır. Şalvar siyah kumaştan olup, ayaklarında nakışlı çorap ve siyah yemeni bulunur. Bayanlarda başta "Küllük" adı verilen etrafı altın liralarla çevrili fes, fesin üstüne "Puşu" takılır. En üstü ise dolak, ya da yazma bağlanır. "Şalvar", "Üç etek" ve üç eteğin üzerine bernavik denilen önlük giyilir. Bele sarılan renkli şalın kenarına beyaz ve kırmızı renkli mendil takılır. Ayakta ise nakışlı çorap ve siyah renkli yemeni bulunur.

Oyunlardan başlıcalar şunlardır:

Ağırlama (Grani, Ağır, Ağır Malatya) / Alkışta (Arkuşta, Yarkuşta, Halkuşta, Harkuşta) / Aşırma Halayı / Arapgir Halayı / Bapuri (Papuri, Papori, Pagpuri) / Berde / Başayak Halayı / Çarşı Su Halayı / Cezayir Oyunu / Çeçer / Dillan / Değirmenci Halayı / Delilo Halayı /Gelin Halayı (Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter) / Gerzani Halayı / Gezinti / Güvenk (Kevenk) / Güzeller (Nâri) /Hem Hime (Hımhime) / Heyhat / Hoplama Halayı / Hoş geldin / Karahisar Halayı/ Keçike (Koçike), Keçikey, Lorke, (Lorki) Halayı / Kemaliye Tamzarası/ Kırıkhan / Kol Oyunu (Kol Üstü) Halayı / Kol Salim (Kol Salma Halayı) / Sol Ayak / Söğüt Dalı / Tek Ayak Halayı/ Temirağa (Temür Ağa) Halayı / Tezleme Halayı (Malatya Halayı)/ Tırıngo Halayı / Üç Ayak Halayı / Yayık / Kırat/ Sinsin (Simsim, Simsini) / Nöbey / Meyruhi / Naynay. Malatya oyunlarından bazılarının oynanış biçimleri şöyledir:

AĞIRLAMA:
Oyun; bütün oyuncuların başlarını ve bellerini eğerek "Hey" çekmesiyle başlar. Sol ayak arkaya atılırken, sağ ayak dizden sol tarafa doğru bükülür. Sol ayak, sağ ayağın yanına getirilir. Vücutlar sağa sola sallandırılır. Sonra üç defa sağa ve sola doğru yürünür. Sol ayak arkaya atılırken, sağ ayak sol ayağın yanına getirilir. Bir erkek oyunu olan ağırlama, bu hareketlerle devam eder.

ÜÇAYAK:

Ağırlama oyununun daha hareketlisidir. Üç ileri bir geri oynanır. Ağırlamanın tüm figürleri vardır. Ancak, üç defa sağa yürünerek sağ topuk üç defa yere sürülür ve üç defa sağa sola döndürülür. Üçüncü atılımda zıplama yapılırken sol ayak ucu yere sürtülür. Üç defa sağa sola atılır. Ardından sağ ayak yana götürülüp üç defa yere vurulduktan sonra arkaya sallanır. Diğer bir figür ise sol ayağın öbür ayak ucunda yere vurulup yana atılmasıdır. Aynı hareket sağ ayakla da tekrarlanır. Sağ ayakla yana gidilirken üç defa sağ ve sol diz üzerine çökme yapılır.

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

  • 4 yıl sonra...
  • 1 ay sonra...

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.