Gümüşhane Camileri

[Φ _asi_]

CAMİLER

 

Süleymaniye (Ulu Cami) Camisi (Merkez)

 

 

Eski Gümüşhane’de, Süleymaniye mahallesi’nde bulunan bu camiyi Kanuni Sultan Süleyman yaptırmıştır. Caminin yapım kitabesi günümüze gelemediğinden yapıldığı tarih bilinmemektedir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapıldığına göre XVI. Yüzyıla aittir. Ancak, yapılan onarımlarla özgünlüğünü bütünüyle yitirmiştir.

 

Cami dikdörtgen planlı olup, üzeri çatı ile örtülüdür. İlk yapılışında ahşap direğin taşıdığı üst örtü toprak damlı idi. İbadet mekanı mihrap önüne dikey üç sahından meydana gelmiştir. Bugün ibadet mekanının ortasındaki dört sütunla içerisi dokuz bölüme ayrılmıştır. Kesme ve moloz taştan yapılan camiyi aydınlatan pencereler son onarımlarla tamamen değiştirilmiştir. Bugün taş söveli, yuvarlak iki sıra pencere ile caminin içerisi aydınlatılmıştır.

 

Caminin mihrabında dikkati çeken herhangi bir özellik bulunmamaktadır. Yanındaki minaresi oldukça kısa ve güdük bir minare şeklindedir. Taş kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.

 

Camiye bitişik olan medresesi günümüze gelememiştir.

 

 

Yağmurdere Köyü Camisi (Merkez)

 

 

Gümüşhane Merkez ilçeye bağlı Yağmurdere Köyü’nde bulunan bu cami, kitabesinden öğrenildiğine göre 1929 yılında Es-Seyyid Tosunzade Halid bey tarafından yaptırılmıştır.

 

Cami kare planlıdır. Caminin beden duvarları moloz taştan yapılmış, üzeri sıvanmıştır. İbadet mekanının üzeri mihrap yönüne doğru kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Ahşap tavanlı caminin mihrap ve minberinde bezeme bulunmamaktadır. Son cemaat yeri bulunmayan caminin içerisine kuzey cephesindeki bir kapıdan girilmektedir. İçerisi sağ ve solda birer, doğu cephesinde altta üç, üstte de iki küçük pencere ile aydınlatılmıştır.Caminin yanındaki taş kaide üzerindeki tek şerefeli kaidesi yuvarlak gövdelidir.

 

Yağmurdere Köyü Camisi’nin mimari ve sanat tarihi yönünden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.

 

 

Mescitli Köyü Camisi (Merkez)

 

 

Gümüşhane Mescitli Köyü’nde bulunan cami 1908 yılında yapılmıştır. Kitabesi bulunmadığından banisi bilinmemektedir. Büyük olasılıkla da köy halkı tarafından yaptırılmıştır.

 

Caminin yapımında Torul ilçesi Zermut Köyü taş ustaları çalışmıştır. Kare planlı, düzgün yontma taştan yapılmış olan caminin üzeri duvarlara oturan kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. İbadet mekanı duvarlardaki ikişer pencere ile aydınlatılmıştır. Minaresi 1965 yılında yapılmış olup, taş kaide üzerine tek şerefeli ve yuvarlak gövdelidir.

 

Mescitli Köyü Camisi’nin mimari ve sanat tarihi yönünden bir özelliği bulunmamaktadır.

 

 

Kabaköy Kilise Cami (Merkez)

 

 

Gümüşhane Kabaköy Camisi kiliseden çevrilmiş bir yapıdır. Mimari özelliğini yitirdiğinden bu kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. XIX.yüzyılda yanına sivri kemerli bir çeşme eklenmiştir.

 

Cami dikdörtgen planlı olup, beşik tonozla örtülmüştür. İç mekan iki sıra sütunla üç sahna ayrılmıştır. Kiliseden çevrilmesinden ötürü de mihrabı üç bölümlü absid şeklindedir. Ancak burası kapatılarak caminin deposu olarak kullanılmaktadır. Caminin içerisi apsid yönünde üç pencere ve girişin iki yanındaki pencerelerle aydınlatılmıştır. Yan duvarlar sağır duvarlar olup, pencere bulunmamaktadır.

 

Bugün özgünlüğünü kaybetmiş olan caminin yapımında düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Yanındaki minaresi taş kaide üzerine tek şerefeli ve yuvarlak gövdelidir.

 

 

Şamanlı Mahallesi Kilise Camisi (Merkez)

 

 

Gümüşhane merkez ilçeye bağlı Yağlıdere Köyü, Krom Vadisi’nde, Şamanlı Mahallesi’nde bulunan bu cami, kiliseden çevrilmiştir. Camiye çevrilirken de yapılan değişikliklerle kilisenin özgünlüğü kaybolmuştur. Kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Bununla beraber basit bir köy kilisesi özelliği taşımaktadır.

 

Cami 14.20x10.55 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı ve üç neflidir. Kilise olarak kullanıldığı dönemde de bazilika planlı ve üstünün çatı ile örtülü olduğu görülmektedir. Caminin doğu cephesindeki apsid ve yan hücreleri yıkılmıştır. Güney yönüne mihrap yapılmıştır.

 

Bugün üst mekanı iki sütun desteklemekte olup, düz tavanlı ve ahşap çatılıdır. Kilisenin giriş kapısı ile batı cephesi orijinalliğini korumaktadır. Yapıda giriş kapısı yanındaki bitkisel bezemeler dışında herhangi bir süsleme elemanı bulunmamaktadır.

 

 

Aksöğüt Camisi (Kelkit)

 

 

Gümüşhane Kelkit ilçesi, Aksöğüt Köyü’nde bulunan bu caminin kitabesi bulunmamaktadır. Bu bakımdan yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. Yapı üslubundan yakın tarihlerde, XX.yüzyılın sonu ile XXI.yüzyılın başında yapıldığı sanılmaktadır.

 

Cami kare planlı ve üzeri çatı ile örtülüdür. Cami düzgün yontma taştan yapılmıştır. Önünde üç paye ve duvar uzantılarının sivri kemerlerle birbirlerine bağlanması ile son cemaat yeri oluşturulmuş ve üzeri ibadet mekanının uzantısı olan çatı ile örtülmüştür. Ayrıca payelerin arası camekanla kapatılmıştır. İbadet mekanında dikkati çeken herhangi bir bezeme bulunmamaktadır. Yapı mimari ve sanat tarihi yönünden bir özellik taşımamaktadır.

 

 

Sadak Köyü Camisi (Kelkit)

 

 

Gümüşhane Kelkit ilçesi Sadak Köyü’nde bulunan bu camiyi, Eyüboğlu Firuz 1830 yılında yaptırmıştır. Caminin kitabesinde Kuran’ın Fetih Suresinin 1-3. ayetleri ile camiyi Eyuboğlu Firuz’un yaptırdığı yazılıdır.

 

Kare planlı olan caminin üzeri ahşap ve çinko çatı ile örtülüdür. Caminin kuzey cephesinde girişi bulunmaktadır. İbadet mekanında bulunan mihrabın iki yanında birer, doğu cephesinde de üç penceresi vardır. Ayrıca girişin iki yanında ikişer, ikinci sırada da beş penceresi bulunmaktadır. Caminin yanında taş kaideli yuvarlak yivli gövdeli, tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.

 

 

Çambaşı Köyü Camisi (Kelkit)

 

 

Gümüşhane Kelkit ilçesinde bulunan caminin iki satırlı sülüs yazılı kitabesinden öğrenildiğine göre; Sultan II.Abdülhamid döneminde, 1900 yılında yaptırılmıştır. Bunu belirten bir de padişahın tuğrası güney duvarına yerleştirilmiştir.

 

Cami kare planlı olup, üzeri çinko çatı ile örtülüdür. Kesme taştan yapılan cami iki sıra halinde, alt sırada dikdörtgen, üst sırada da yuvarlak kemerli pencerelerle aydınlatılmıştır. Caminin yanında bulunan taş kaideli minaresi yuvarlak, yivli gövdeli ve tek şerefelidir.

 

Caminin mimari ve sanat tarihi yönünden hiçbir özelliği bulunmamaktadır.

 

 

Özbeyli Köyü Camisi (Köse)

 

 

Gümüşhane Köse ilçesi Özbeyli Köyü’nde bulunan caminin kitabesi bulunmamaktadır. Mimari yönden herhangi bir özellik taşımayan yeni yapılmış bir köy camisidir.

 

Cami kare planlı, ahşap çatılı kaba yontma taştan yapılmıştır. İçten kubbe şeklinde ahşap tavanlıdır. Minaresi olmayan cami her cephede ikişer tane olmak üzere altı pencere ile aydınlatılmıştır.

 

 

Evren Köyü Camisi (Şiran)

 

 

Gümüşhane, Şiran ilçesi Evren Köyü’nde bulunan bu cami XIX.yüzyılda yapılmıştır. Kitabesi olmadığından caminin banisi bilinmemektedir.

 

Cami dikdörtgene yakın kare planlı olup, üzeri çatı ile örtülüdür. Duvarları kesme taştan yapılmıştır. Cami içten ahşap kubbelidir. Mihrabında herhangi bir bezeme olmayıp bir özellik taşımamaktadır. Her duvarında ikişer pencere ile cami içerisi aydınlatılmıştır.

 

 

Kavaklıdere Köyü Camisi (Şiran)

 

 

Gümüşhane Şiran ilçesi, Kavaklıdere Köyü’nde bulunan bu cami kiliseden dönüştürülmüştür. Kitabesi bulunmadığından kilisenin yapımı ve camiye çevrilmesi konusunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

 

Yapı dikdörtgen, bazilika planlı olup, düzgün yontma taştan yapılmış ve üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Yuvarlak apsidi ve mihrabında bir özellik bulunmamaktadır. Camiye çevrildikten sonra kuzey cephesine giriş kapısı açılmış, kilisenin kullandığı batı kapısı ise kapatılmıştır.