Tokat Köprüleri

[Φ _asi_]

Tokat Köprüleri

 

 

Hıdırlık Köprüsü (Merkez)

 

 

Tokat il merkezinde, Tokat-Amasya yolunda, Yeşilırmak üzerinde bulunan bu köprü halk arasında Tozanlı, Tokat, Yeşilırmak, Büyük Kemer isimleri ile de tanınmaktadır. Kitabesinden öğrenildiğine göre; Selçuklu döneminde Pervane Seyfeddin Hamit tarafından 1250 tarihinde yaptırılmıştır. Beş satırlı olan bu kitabe üst üste konulmuş iki mermer üzerine son derece girift bir Selçuklu sülüsü ile yazılmıştır. Bunlardan üstteki üç satırlık kitabe daha büyük, iki satırlık ikinci kitabe ise daha küçüktür. Köprünün mimarı İbn El Hâkim ismi ile tanınan Ebu’l Ferecoğlu Bahaddin Mehmet’tir.

 

Bu köprünün Selçuklu tarihinde önemli bir yeri vardır. Selçuklu hükümdarı II.Gıyaseddin Keyhüsrev h.644 (1246) yılında öldüğü zaman İzettin Keykavus, Rükneddin Kılıçaslan ve Alaeddin Keykubat isimli üç oğlu birbirleri ile saltanat kavgasına düşmüşlerdir. Bunun üzerine devletin parçalanmaması için Emin Karatay başta olmak üzere Selçuklu devletinin ileri gelenleri araya girmiş ve üç kardeşi anlaştırmıştır. Bunun sonucu olarak da bu üç kardeş h.647 (1249) yılından h.655 (1257) yılına kadar devleti birlikte yönetmişlerdir. Bu köprünün yapımı da üç kardeşin birlikte hükümdarlık yaptıkları döneme, h.648 (1250) yılına rastlamaktadır. Bu üç kardeşin ilk defa birlikte yazdırdıkları bir kitabe de bu köprüde bulunmaktadır.

 

Kesme taştan beş sivri gözlü olan köprü, 117 m. uzunluğunda, 6.50 m. genişliğindedir. En büyük kemer açıklığı on metredir. Köprü kemerlerinin çevresine ince bir tahfif kemeri yerleştirilmiş olup, bu kemer tempan duvarları ile aynı yüzeydedir. Aynı zamanda bu kemerler geniş ayaklar üzerine oturtulmuştur. Önlerinde memba tarafında üçgen, mansap tarafında da yuvarlak selyaranlar bulunmaktadır.

 

 

Leylekli (Yılanlı) Köprü (Niksar)

 

 

 

Tokat ili Niksar ilçesinde, Çanakçı Çayı üzerinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak yapı üslubundan Roma veya Bizans döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Köprü Osmanlı döneminde kullanılmış ve yapılan eklerle de bugünkü şeklini almıştır.

 

Köprünün kemer kısmının ağzındaki bir kabartmada ağzında yılan tutan bir leylek görülmektedir. Bu nedenle de köprüye Leylekli veya Yılanlı Köprü ismi verilmiştir.

 

Köprü kesme taştan yuvarlak tek gözlü olarak yapılmıştır.

 

 

Talazan Köprüsü (Niksar)

 

 

 

Tokat ili Niksar ilçesi, Niksar-Erbaa yolunda Kelkit Nehri üzerindedir. Kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber yapı üslubundan ve bazı kaynaklarda da XIII. yüzyılın ilk yarısında yapıldığı ileri sürülmüştür.

 

Köprü kesme ve moloz taştan yapılmış, yedi sivri kemerli gözlü, iki yana meyilli olarak yapılmıştır. Duvar örgüleri arasındaki taş işçiliğinin farklılığından ötürü de değişik zamanlarda onarıldığı anlaşılmaktadır. Köprünün ortasındaki en büyük olan kemer gözü yıkılmış ve bu aradaki boşluk düz bir demir köprü ile birleştirilmiştir.

 

 

 

Hamidiye Köprüsü (Niksar)

 

 

Tokat ili Niksar ilçesinde, Yeşilırmak üzerinde bulunan bu köprüyü Sivas Valisi Halil Hamid Paşa 1882–1885 yılında yaptırmıştır.

 

Kesme taştan yapılan köprü yıkılmış ve günümüze yalnızca ayakları gelebilmiştir.

 

 

Turhal Köprüsü (Turhal)

 

 

Tokat ili, Turhal ilçesinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir.

 

Kesme taştan yapılan köprü, yuvarlak kemerli tek gözlüdür. Köprü yakın tarihlerde yapılan onarımlarla yenilenmiş olup, özgünlüğünden kısmen uzaklaşmıştır.

 

Günümüzde halen kullanılmaktadır.

 

 

Karaltan Köprüsü (Merkez)

 

Tokat il merkezinde, Dökme Tepe-Pazar Yolu’nda, Yeşilırmak’ın üzerinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak yapı üslubundan Osmanlı döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Büyük olasılıkla da XVI. Yüzyıl eseridir. İlk yapımından sonra duvarlarından bir bölümü yıkılmış ve onarılmıştır.

 

Köprü kesme taştan dört gözlü olarak yapılmıştır. Köprünün uzunluğu 75.50 m. dir. Sivri kemerli gözler tempan duvarlarına göre daha içeride yapılmıştır. Ortadaki büyük kemerin üzerinde korniş taşı bulunmaktadır. Onun da üzerine iki sıra halinde kesme taş bir korkuluk yerleştirilmiştir. Ayaklarının önüne yuvarlak külahlı selyaranlar oturtulmuştur.

 

 

Sulusaray Köprüsü (Sulusaray)

 

Tokat ili Sulusaray ilçesinde bulunan bu köprü günümüze harap bir durumda gelmiştir. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi de bilinmemektedir. Yapı üslubundan Roma dönemine ait olduğu sanılmaktadır.

 

Kesme ve moloz taştan yapılmış olan köprü günümüzde kullanılmamaktadır.