Bafa Gölü Tabiat Parkı

[Φ _asi_]

 

BAFA GÖLÜ TABİAT PARKI

 

Bafa Gölü Tabiat Parkı Aydın ili Söke ilçesi sınırları içerisinde, Büyük Menderes deltasının hemen güney doğusundadır. Karayolu ile ulaşmak mümkündür. Çevresi binlerce yıldan beri insanlar tarafından yaşanılan önemli bir alandır. Göl çevresindeki mağaralarda bulunan mağara resimleri bölgede yerleşimin başlangıcının prehistorik döneme kadar uzandığını göstermektedir. Göl kıyısında yer alan ve uzmanlarca 2.400 yaşında olduğu saptanan zeytin ağacı görülmeye değerdir.

 

Bafa gölü, ülkemizde az bozulmuş ender kıyı sulak alanlarından biri olan Büyük Menderes Deltasının jeomorfolojik gelişimi sonucunda Ege denizinin bir koyu iken göl halini almıştır. Gölün maksimum derinliği 25 metreye ulaşmaktadır. Gölün ana su kaynağı Büyük Menderes nehri taşkınları ve çevresindeki dağlardan gelen yeraltı ve yerüstü sularıdır. Beşparmak dağlarının göle dik inen güneybatı eteklerinde antik Heraklia kenti bulunmaktadır. Antik kent içerisinde kurulduğu dönemi karakterize eden Athena Tapınağı, Agora, Konsey Binası, Hamam, Tiyatro, Nymphaion ( Çeşme Binası ), Endymion Tapınağı bulunmaktadır.

 

Latmos Herakliası

Bafa Gölünün güneyindeki çamiçi köyünden ayrılan 10 km lik asfalt yolla ulaşılır. İlk kurulduğunda beşparmak dağının adıyla latmos olarak anılmıştır. Kent isadan önce 4.yy da karya satrapı mausollos döneminde eski latmos körfezi kıyısına taşınmıştır. Helen standartlarında inşa edilen herakleia düzenli bir plana sahiptir. Bir kaya üzerinde yer alan athena tapınağı ve mermer yazıtı görülebilir. Tapınağın yanında yer alan agora görülmeye değerdir. Agoranın doğusunda yer alan boulevterion ( kent meclisi ), göl kıyısına inerken görülebilen endymion sunağı, yamaçta yer alan tiyatro kentin zeytin ağaçları ve gnays kayalıklarıı arasına saçılmış önemli yapılarıdır.

 

 

 

 

Manastırlar

Beşparmak dağına çıkan yollar, döşemeler, hem yukarı kale savunma sistemleri, hem de kapadokya bölgesi gibi 10 - 13.yy da göl çevresinde gelişmiş hristiyanlık anıtları görülebilir. Ege denizinin bir parçası olan Latmos Körfezi İ.Ö. 50 yıllarında kullanımdan çıkmıştır. İ.S. 1000 yıllarında denizle bağını yitirmiştir.

 

Herakleia kenti de roma çağında körfezin ağzının dolması yüzünden kullanım dışı kalmıştır. Bu dönemde sina yarımadasından ve yemenden gelen hristiyanlar bölgeye yerleşmiş ve 7.yy dan başlayarak manastırlar kurmuşlardır. Bölgede 13 manastır adı bilinmesine karşın günümüzde ancak 2 tanesi adıyla saptanabilmiştir.bu manastırlar çevresi surlarla çevrili kalelerle korunaklı yapılardır. Heraklia adı efes konsilinde İ.S. 431 yılında kayıtlıdır.

 

 

 

 

Heraklia 9.yy da piskoposluk merkezi olarak bilinmektedir. Kent öreni güneyindeki kale içinde piskopos oturmaktaydı. Kıyıda şimdi sular altında görünen bir piskoposluk kilisesi vardır. 11.yy da Türk akınları yöreye ulaşmıştır. Aleksios komnenos devrinde yeniden durulma çağı gözükmesine karşın 14.yy da manastırlar tümüyle terkedilmiştir.

 

Yediler Manastırı

Latmos'un en büyük manastırıdır. Surla çevrili, içinde 2 kilise ve bir şapel bulunmaktadır. 10.yy dan önce inşa edildiği düşünülmektedir. Bu manastıra ulaşmak için latmos herakliasına gelmeden gölyaka köyünden yukarıya çıkmak gerekir. Manastıra giden yol yerel rehberlerce kırmızı boya ile işaretlenmiştir. Manastırın doğu avlusunda bulunan bir kayanın içindeki sağlam resimlerde isanın doğumu, vaftiz edilişi, çarmıha gerilmesi, mezara konması ve gökyüzüne çekilmesi sahneleri yunanca açıklama yazıları ile görülmeye değerdir.

 

 

 

 

Yazılı İn- Pantoktator Mağarası- Akavlu Manastırı

Kapıkırı ve gölyaka köyleri arasında kayalık bir vadide bulunan patika eski latmos kentine ulaşır. Yol kırmızı renki işaretlemelerle kolayca takip edilebilir. Yolun sonlarına doğru ulaşılan taş bloklar ve mermer mimari parçalarla inşa edilmiş anıt mezar yörenin söylence çobanı endymion un mezarı olarak tanımlanmaktadır. Akavlu adı verilen bu çevre bir karia kenti olan latmos un agorasıdır.

 

Mağara içindeki isa betimlemesinin " herşeyin efendisi " pozu nedeniyle geçen yüzyıldan beri pantokrator mağarası olarak tanımlanmaktadır. İsa ile birlikte beş aziz, lucas, paulos, güneş, ay resimleri, resmin tamamlayıcısıdırlar. İsayı tahtta gösteren resim levhası melekler tarafından taşınmaktadır.

 

 

 

 

Stylos Manastırı ve Aziz Paulosun Çilehanesi

Dışı duvarlarla çevrili bir yapıdır. iç kalesi oldukça yüksektir. En kutsal yeri paulos un çilehanesidir. Paulos elaialı fakir bir çobanken latmos kentine gelip 8 ay theotokos mağarasında kalmıştır. Soteros manastırının baş rahibinin gösterdiği kayanın içine çekilerek stylos manastırının temelini atmıştır. Paulos a miletos, girit ve rusyadan ziyaretçiler gelmiştir. bir rahip papanın selamını getirmiş, bir bulgar prensi mektup yazmıştır. Mansastırın bazilikasıT biçimlidir. Yanında sarnıcı bulunan manastırdaki kilise iyi durumdadır.

 

Soteros Manastırı

Dİğer adı agraulon manastırıdır. 11.yy belgelerine göre Stylos a komşu 3. büyük manastırdır. Eğridere mevkiinde bulunmaktadır.

 

Menet adası

Bizans köy kalıntılarıyla kaplıdır. Yonca yaprağı planlı bir kilisesi ve 2 küçük şapeli vardır.

 

 

 

 

İkiz adalar

Bafa gölünün kuzey kıyısına bağlı büyük ada ve kayalık 2. bir adadan oluşan ikiz adalar grubu kale görünümlü manastırlar içermektedir. Doğudaki büyük ada karaya ince bir kumsalla bağlıdır. Batıdaki kayalık adanın ortasında bulunan kilisede kapı üstünde yer alan yazıta göre methodios adında bir keşiş tarafından yapılmıştır. Kapıkırı köyünden sağlanacak kayıklarla hem ikiz adalar hemde batıdaki bir bizans köyü içeren melanoudion - menet adası gezilebilir.

 

 

 

 

Kapkırı Adası

Dış surların içinde bir apsisli kilise bulunmaktadır. İki küçük şapel bulunmaktadır. Adanın bir başka özellliği ise helenistik çağda anakaraya bağlı bir savunma hisarı olmasıdır. Bu evrenin duvar ve kesme taş kalıntıları yer yer seçilebilmektedir.

 

Göl çevresi bitki örtüsü ılgınlardan zeytinliklerden ve çam ormanlarından meydana gelir. Bafa gölü, Büyük Menderes deltasının saklı olduğu ekosistem özelliklerini bünyesinde barındırmakta ve nesli tehlike altında bulunan birçok kuş türüne üreme ve kışlama ortamı yaratmaktadır.

 

Bölgede gözlemlenen başlıca kuş türleri; tepeli pelikan, cüce karabatak ve deniz kartalıdır. Ayrıca 300.000 nin üzerinde değişik türden kuşlara kışlak alanı niteliğindedir. Gölün 700 - plakton ve su bitkileri açısından çok zengin olması birçok balık türünün gölde yaşamasına imkan sağlamaktadır. Park içerisinde ziyaretçi merkezi, kamping, günübirlik kullanım alanları, yürüyüş patikaları ve kuş gözlem istasyonları düzenlenecektir.