Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Gaziantep Camileri


_asi_

Önerilen İletiler

CAMİLER

Camiler, Müslümanların ibadet yeri, insanların ihtiyaçlarına cevap verebilecek ünitelere sahip olan birer mabettirler. Sanatsal değere sahip tarihi Gaziantep Camilerinden bahseden ve bunların birer örneğini veren belli başlı üç eser vardır. Bu eserler;
Evliya Çelebi Seyahatnamesi

Şer-i Mahkeme Sicilleri

Risale-i Fi Tarif-i Kazayı Ayni tap

Bu eserlerde elde ettiğimiz bilgilere göre ve günümüze ulaşan tarihi camilerimize baktığımızda, Müslümanların zikir yapmaları için zaviye, su ihtiyaçlarını gidermek, ab dest almak için kastel, talebelere eğitim ve öğretim yaptırmak için medrese ve yıkanma ihtiyaçlarını gidermek için hamam bulunmaktadır.

Gaziantep'te günümüze kadar korunarak gelebilmiş eski eserlerin başında camilerimiz gelmektedir. Yukarıdaki eserlerden edindiğimiz bilgilere göre Gaziantep'te 140'a yakın mabet olduğu yalnız bunlardan birkaçının mescit olduğu kanaatine varılmıştır.

Gaziantep savunması sırasında yaklaşık 50 adet civarında cami olduğu anlaşılmıştır. Fakat bu camilerden bazıları yıkılmış ve harabe hale gelmiştir. Bundan dolayı bu camilerden ancak 30 tane kadarı korunarak günümüze kadar ulaşabilmiş ve şu anda ibadete açık durumdadırlar. Hemen hemen hepsinin yapımında kesme taş kullanılan tarihi Gaziantep camileri plan ve süsleme bakımından birbirinden farklıdır.

Genellikle dikdörtgen planlı ve son cemaat yeri de bulunan iki nefli yapılar grubunda, duvarlarda kademeler yapan nişler kullanılmış ve bu nişlerin içine pencereler yerleştirilmiştir. Örtü şekli çapraz tonozlarladır. Bu tip yapıların en eski örneği Ahmet Çelebi Camii'nin burmalı minaresi, Handaniye, Eyüp oğlu ve Esen bek Camileri de portal süslemeleri bakımından önemlidir. Handaniye Camii minaresinin şerefesinin altında xvı. yy. İznik çinileri bulunmaktadır.

Boyacı Camii ise mimberinin Gaziantep'te ahşap işçiliğinin en eski örneği olması bakımından önemi büyüktür. Son yıllarda inşaa edilen modern camilerimizde süsleme sanatı yönünden çok zengin olup, çini işlemesi ve hat sanatıyla dikkatleri çekmektedir.

Günümüzde kendilerinden bahsedilen ve tarihi özelliğe sahip Gaziantep camilerimizden özellikle Ömeriye, Boyacı, Şirvani, Şeyh Fettullah gibi sanatsal değerlere sahip camiler bulunmaktadır.

EYÜPOĞLU CAMİİ

k_KAZIM_HASIRCI_DSCN2262eyuboglu.jpg
Kendi adıyla anılan Eyüpoğlu Mahallesi'ndedir. Caminin yapılış tarihi ve kimin tarafından yapıldığı veya yaptırıldığı konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. 1586 tarihli Şer-i Mahkeme sicillerinden, bu tarihten önce yapıldığını anlıyoruz.

İçten çapraz tonozludur. Altı gözlü son cemaat yerinin gerisinde, duvarla çevrili dış avlusu mevcuttur. Mihrap, siyah vişne çürüğü ve beyaz mermerle çeşitli geometrik şekillerden oluşan süslemeyi ihtiva eder. Merdivenle çıkmalı minberi ve vaaz kürsüsü mevcuttur. Minaresi tek şerefeli olup şerefe altı mukarnaslıdır. Gövde ve petek kısımları, bilezik ve sağır kemerlerle süslenmiştir.



HACI VELİ CAMİ

k_KAZIM_HASIRCI_DSCN2076Kapi.jpg
Hacı Veli Camii, 20. yüzyılın başlarında yapılmıştır. Kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir.
Cami, enine dikdörtgen planlı, önünde enine düz dam örtülü son cemaat yerine sahiptir. Avluya doğudan iki renk geçmeli iç içe iki yuvarlak kapı ile girilir. Son cemaat yeri yedi ahşap direğe oturan düz ahşap tavanlıdır. Son cemaat yeri batı tarafından basık kemerli bir kapı ile minareye çıkılır. Harim, enine dikdörtgen planlı olup çatısı ahşaptır.



HÜSEYİN PAŞA CAMİ

k_Ayhan_huseyin_pasa_camii.jpg
Gaziler Caddesi üzerindedir. 1719 yılında Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mahkeme sicillerinde mimar olarak Hüseyin oğlu Osman adı geçmektedir.

Dikdörtgen planlı camide, iki ayağın ve duvarların taşıdığı eşdeğerde altı kubbeli örtü sistemi uygulanmıştır. Son cemaat yeri de sivri kemerlere oturan üç kubbe ile örtülüdür. Duvarlarla çevrili dış avlusu mevcuttur. Mihrap geometrik taşlarla süslenmiştir. Mermer olan klasik minber, ahşap korkuluklara sahiptir. Minare çokgen gövdeli ve iki şerefelidir. Cami ile ilgili çok sayıda vakıf kurulmuş, bir çok vakıf tarafından da cami yararına vakfiyelerine şartlar konulmuştur.



KARAGÖZ CAMİ

k_abdullah_dost_P4090150.jpg
Gaziantep'in eski yerleşim bölgelerinden Karagöz Mahallesi'nde olup, Suburcu Caddesi'nin bitimi ile Eskisaray Caddesi'nin başlangıcındaki köşededir. Minaresine dikkat edilirse Antep Harbi'nin izleri görülebilir.



ÖMERİYE CAMİİ

k_KAZIM_HASIRCI_DSCN1436omeriye.jpg
Gaziantep'in Düğmeci Mahallesinde bulunan bu tarihi camimiz Antep'in en eski camisidir. 607 hicri (1210 miladi) yılında tamir geçirdiği kayıtlarda yazmaktadır. Caminin kimin tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak halife Hz. Ömer zamanlarında yapıldığı ya da Hz. Ömer'in kızından olma torunu Emevi Halifesi Ömer Bin Abdülaziz'ce yaptırıldığı söylendiği gibi, birincisinin yaptırtıp ikincisinin onarttırdığı hakkında söylentilerde vardır. Caminin bir diğer adı da “ ÖMEREYN” dir. Yani iki Ömer anlamına gelmektedir.

Caminin taç kapısı ve mihrabı akkara taşlarla örülmüştür. Minare şerefesinin korkuluklarında oyma taş işçiliğinin güzel örnekleri görülebilir. Hatta minarenin bedeninde Antep savunmasının dehşetli günlerinden kalma mermi, şarapnel parçalarının izlerini, yaralarını görmek mümkündür. Halk arasında anlatılan bir rivayete göre, bu cami her yıl biraz yere batmaktadır. Tamamen battağı zaman kıyamet kopacağı gibi söylentiler vardır.



ALİ NACAR CAMİİ

k_Ayhan_27_00195.jpg
Tabakhane semti Yaprak Mahallesi Alleben deresinin kuzeyinde bulunmaktadır. Vesikalarda Ali adında bir marangoz tarafından yaptırıldığı görülmüştür. Müezzin mahveline çıkan merdiven üzerinde 1213 hicri tarihi yazmaktadır. Yalnız bu hicri tarihin caminin onarım tarihi olduğunda birleşilmektedir. Camii ve minaresinin Antep savunmasından etkilendiğini üzerindeki kurşun yaralarından anlamak mümkündür.



BOYACI CAMİİ

k_abdullah_dost_P1010066.jpg
Bu camimiz Hamdi Kutlar Caddesi ile Kutlar Sokağının birleştikleri yerde bulunmaktadır. Cami Kadı Kemalettin tarafından yaptırılmıştır. Caminin mimberi üzerindeki oyma kitabede 759 hicri (1357 miladi) tarihi yazmaktadır. Ancak bu tarihten daha önce yapıldığı kanaati hakimdir. Caminin özelliklerinden birisi de mimberin alttan kızaklı olması ve duvarda özel olarak yapılan bölmesine girip çıkılabilmesidir. Ayrıca Gaziantep'in en büyük camilerinden olan Boyacı Camii'nin içindeki ince ahşap işçiliği dikkati çeker.



ŞEYH FETTULLAH CAMİİ VE KÜLLİYESİ

seyhfeytullahcami1.jpg
Gaziantep'in Kepenek mahallesindedir. Halk arasında bu camiye “ aşağı Şeyh Camii”de denir. Keramet sahibi ve ermiş bir kişi olan, Şeyh Fetullah Halife Hz. Ebubekir soyundan gelmektedir. Bu caminin diğer camilerden farklı olan özellikleri şunlardır.

Cami olarak inşa edilmiştir.

Genişletilme yapılmamıştır. İlk yapıldığı gibidir.

Diğer camilerimizde Osmanlı ve Arap mimarisi özelliği varken, bu camide Selçuklu mimarisi özellikleri vardır.

Kendine özgü mimarisiyle ve kurucusunun kutsal bir kişi olmasıyla diğerlerinden faklıdır.

Bir başka özelliği de Antep savunmasında şehit olan Karayılan (Molla Mehmet'in)in mezarı burada bulunmaktadır.

Bu caminin eşi ve benzeri bir daha yapılmamıştır.



İHSANBEY (ESENBEK ) CAMİİ

k_Mine_Hasirci_DSC01078ihsanbey_camii2.j
Şehitler Caddesi üzerindedir. Cadde adını Antep savunmasında şehit olanların bir bölümünün caminin güneyindeki bahçeye gömülmesinden almıştır. Eki kayıtlarda caminin ismi “Esenbek “ olarak geçer ve ne zaman yapıldığına dair kesin bilgi yoktur.

Su ihtiyacını temin etmek için yer altından kanallar vasıtasıyla caminin altına su verilmiştir. Caminin avlu kapısının kuzeyinde karataştan 25 merdivenle inilen ve yer altında bulunan büyük bir kasteli mevcuttur. Esenbek kastelinde ibadet ve abdest alma yerleri, tuvaletler ve çimecelikler vardır. Geçmişten günümüze bu kastel Esenbek olarak anıla gelmiştir.



HACI NASIR CAMİİ

Elmacı Pazarı ile Gaziler Caddesinin kesiştikleri köşe başındadır. Önceleri mescit olan bu cami Hacı Nasır adında bir kişi tarafından yaptırılmıştır. Hacı Nasır 16. yy. da yaşamış olup, caminin yapımı da bu tarihtedir. Bu mescide 130-140 yıl sonra Kamalak Zade Hacı Mahmut oğlu Hasan Ağa'ca minber konularak camiye dönüştürülmüştür. Mescidin cami haline dönüştürülme tarihi ise Kamalak Zade Hasan Ağanın hicri 1100 yılındaki vakfiyesine göre bu tarihten öncedir.

Hacı Nasır Caminin en önemli onarımı da miladi 1812 ( hicri 1227) yılında geçirdiği kapının üzerindeki kitabesinden anlaşılmaktadır.



HANDANİYE (HANDANBEY CAMİİ)

k_Adem_yilmaz_Resim27_021.jpg
Gazianteb'in Karagöz mahallesindedir. Bu camiye Handan Bey camii de denilmektedir. Caminin 1647 miladi yıllarındaki kayıtlarda ismi Handan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Handan Bey aslen Erzincanlı olup beylerin en fakiriydi. Cami miladi 1791 yılında yeniden yaptırılmıştır. Bu caminin birde gelir getiren saraçhanesi vardır. Caminin onarımlarında bu saraçhaneden alınan gelirler kullanılıyordu. Daha sonra bu saraçhane yanmıştır. Kurtuluş savaşı dönemlerinde cami ibadet yapılamayacak duruma geldiğinden yeniden bir onarım geçirmiştir.



KURTULUŞ CAMİİ

k_kralkadirrr_IMG0187A.jpg
Gaziantep'in Tepe başı Mahallesindedir. 1892 yılında kilise olarak yaptırılmıştır. Önceleri kilise ve hapishane olarak kullanılan bu yapı, sonra camiye dönüştürüldü. Bu tarih hazinesi eski ihtişamından hiçbir şey kaybetmemiştir. Gaziantep'in en büyük camilerindendir.

Eyupoğlu Camii kendi adıyla anılan Eyüpoğlu Mahallesindedir. Caminin yapılış tarihi ve kimin tarafından yapıldığı ya da yaptırıldığı konusunda elimizde yeterli bilgi yoktur.



AHMET ÇELEBİ CAMİİ

ahmetcelebicami1.jpg
Ulucanlar Mahallesindedir. Caminin kurucusu Peygamber soyundan Hacı Osman Oğlu Şeyh Ramazan efendidir. Bu eser medrese, cami ve kastelden oluşan bir külliyedir. Cami, sonradan ilave edilen medreseyi yaptıran Ahmet Çelebi adıyla anılmaktadır. Caminin kitabesinden 1083 hicri (1672) miladi tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Caminin yanında 12'si kesme taştan 32'si kayadan oyma 44'ü merdivenle inilen bir kasteli vardır. Camide ahşap işçiliğni çok iyi yansıtan örnekler mevcut olup, ayrıca kadınların ibadet etmeleri için de ayrı bir bölümü vardır.



ALAYBEY (GAMİ BEY) CAMİİ

Bu cami Gaziler ve Şıhcan Caddelerinin kesiştikleri köşe başında bulunmaktadır. Camiyi yaptıran kişi “Alay bey “ adında bir komutandı. Caminin yapılış tarihiyle ilgili kesin bir bilgi yoktur. Ancak hicri 1224 tarihinde yeni bir onarım gördüğü kitabesinden anlaşılmaktadır. Cami kesme taş işçiliğinin güzel örneklerindendir.



ŞİRVANİ ( ŞİRVANİ MEHMET EFENDİ) CAMİİ

k_Ayhan_27_00135.jpg
Cami sefer paşa Mahallesinde, Gaziantep kalesinin batısında yer alır. Eskiden Gaziantep camileri içerisindeki iki şerefesi bulunan tek cami olduğundan bu camiye halk tarafından iki şerefeli camii de denirdi. Şirvani Mehmet Efendi, Camiyi yaptıran kişinin adıdır. Rivayete göre Şirvani Seyit Mehmet efendi, Hz. Hüseyin'in soyundan gelmektedir.

Caminin yapılış tarihi kesin olmamakla beraber miladi 1681 tarihinden önce olduğu belgelerden anlaşılmaktadır. bir rivayete göre cami herhangi bir nedenle yıkılırsa onu yeniden yapacak kadar altın ve gümüş temelinde gömülüdür. Olduğu söylenir. Camide eskiden dervişlerin zikrettikleri bir oda ve ahşap işçiliğinin güzel örnekleriyle süslenmiş bir müezzin mahfili de bulunmaktadır. Bir başka önemli bölümü ise Boyacı camisinde olduğu gibi mimberin alttan kızaklı olması, duvarda yapılan özel bölmesine girip çıkılabilmesidir.



TAHTANİ (TAHTALI ) CAMİİ

k_KAZIM_HASIRCI_DSCN2454Sadirvan.jpg
Kalenin yanında Şekeroğlu mahallesindedir. Caminin yaptıranı ve yaptırıldığı tarih hakkında kesin bilgilere rastlanmamıştır. Ancak miladi 1557 tarihli bir belgede adından söz edilmektedir. Caminin ismi önceleri Tahtani olarak söyleniyordu. Ağaçtan yapılması dolayısıyla halk tarafından Tahtalı Camii de denmiştir. Caminin hicri 1012 yılında bir onarım geçirdiği belgelerden anlaşılmaktadır.



ALAÜDDEVLE (ALİ DOLA) CAMİİ


k_Ayhan_27_00182.jpg
Cami, Uzun Çarşının batısında Eski Saray Caddesindedir. Halk arasında Ali Dola camii de denilmektedir. Alaüddevle Maraş'ta hakimiyetini sürdüren Dulkadiroğlu Beyliğinin son Beyidir. Caminin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber camiyi yaptıran Alaüddevle'nin 1515 miladi tarihinde vefat ettiği düşünülürse caminin bu tarihten önce yapıldığı anlaşılır.



TEKKE (TEKKE MEVLEVİHANE) CAMİİ

k_abdullah_dost_P1280429.jpg
Bu cami Kozluca Mahallesindedir. Adı resmi kayıtlarda Mevlevihane camii olarak geçer. Ancak halk tarafından Tekke camii olarak bilinir. Cami; hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevî dervişlerinin oturma odaları, tuvaletler, havuzlar, küçük ve kısa minaresinden oluşan eserler topluluğudur. Cami hicri 1048 yılında Mustafa Ağa adında bir Türkmen Ağası tarafından yaptırılmıştır.

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.