Saruca Paşa Camii

[Φ _asi_]

SARUCA PAŞA CAMİİ

 

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve Saruca Paşa Camii

 

Kendi Haziresinde(mezarlığında) II Viyana Kuşatmasında başarısız olunca astırılan Merzifonlu Kara Mustafa Paşayı ağırlayan cami Osmanlı tarihinin bir çok olayına tanıklık etmiş olmalıdır.

 

 

1434 yılında II. Murat tarafından Edirne Muhafızlığına tayin edilen Saruca Paşa lakaplı Mahmut Ağa tarafından 1459 yılında yaptırılmıştır. Konum olarak Edirne Devlet Hastanesi bahçesine bitişik olan camii halen kullanımdadır.

 

Cami avlusu içinde, Budin Valisi Melek İbrahim Paşa ile II. Viyana Kuşatması sonrası başarısız olup idam edilen Vezir-i Azam Merzifonlu Kara Mustafa Paşanın mezarları da bulunmaktadır.

 

Caminin inşa kitabesi günümüz Türkçesi ile:

 

"Bismillahirrahmanirrahim. Bu kutsal makamın binasını, büyük sultan, ulu sultanların taçlarının incisi, İstanbul kalesini fethe mazhar olmuş, fetihler babası Mehmet Han'ın devleti zamanında, -Onun varlık yıldızının doğuşunu dünyanın dönüşü kesintiye uğratmasın- Yüce Allah'ın yaratıklarının en acizi, fakir Mahmut Emin yaptırdı. Onun ihtişamı hakkında Ihvan-ı safa, tarih olarak şunu söyledi: "Hayrü bina".

 

Sarıca Paşanın, bu camiye gelir sağlamak amacıyla, düzenlettirdiği 1519 tarihli vakfiyede 6233 akçe, 1573 tarihli vakfiyede 7093 akçe gelir sağlandığı belirtilmekte; 1569 tarihli vakfiyede ise, birçok dükkân, hamam, oda, zemin, baş hane vakfedildiği ve bu vakıflardan 11.354 akçe gelir sağlandığı beyan edilmektedir.

 

 

 

Mimarisi ve Süsleme

 

Cami kubbesi ve minare külahı kurşun levhalarla kaplıdır. Dört sıra kirpi saçak, harim duvarlarını çepeçevre dolanmaktadır. Kuzey cephesindeki pencere ile doğu cephesinin kuzey ucundaki alt sıra penceresinin alınlıkları yoktur. Diğer alt sıra pencerelerinin tümünde, tuğladan sivri kemerli birer alınlık vardır. Üst sıra pencerelerinin alçıdan birer dişliği vardır. Alt sıra pencerelerinin kemer ayakları hizasında bulunan üç sıralık tuğla derz, harimin doğu, batı ve güney cephelerini çepeçevre dolanmaktadır.

 

Caminin batı cephesinin kuzey ucunda minare yer almaktadır. Kare kesitli minare kürsüsü, harimin çatı seviyesine kadar yükselmektedir. Kısa tutulmuş pabucun köşeleri pahlıdır. Taş şerefe korkulukları bezemesizdir.

 

 

Harimin kuzey cephesinin batı ucunda bir giriş yer almaktadır. Bir dizi silmeyle oluşturulmuş taçkapı çerçevesinin üst kenarına bitişik çörteni (Damların yağmur ve kar sularını bina duvarından uzağa akıtmak için ahşap yapılarda tahtadan, kargir yapılarda taş veya betondan yapılan dışarı doğru uzanmış oluk.) andırır bir konsol görünmektedir. Basit bir kemerle örtülü giriş aralığı, sivri kemerli bir çökertme içerisine yerleştirilmiştir.

 

Harimde, kare planlı gövdeden, kubbe yuvarlağına geçiş pandantiflerle sağlanmıştır. Beş kenarlı mihrap nişi, çeyre küre şekilli bir kavsarayla örtülüdür.