Termal Atatürk Köskü

[Φ _asi_]

Atatürk Köşkü (Termal)

 

Atatürk Köşkü, 1929 yılında Atatürk’ün Yalova’yı ziyaretinde yapılmıştır. Mimarı Prof. Sedad Hakkı Eldem’dir. Köşk, orjinalinde tümüyle ahşaptan yapılmış olup, iki katlıdır.Üç şeref salonu ve on bir odası vardır. Daha sonra, yenileme çalışmaları sırasında bugünkü hale getirilmiştir.Köşk bugün, dönemin kullanılan eşyalarıyla müze haline getirilerek halka açılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu ‘ nun son döneminde, ekonomik vc sosyal yapının hızla derişmesine karşın, Yalova ve çevresi, kaplıca ve dinlence yeri niteliklerini yitirmemistir. Nitekim, Sultan Abdülmecid ‘in annesi Bezmialem velide Sultan’ ı saray doktoru Mellingen ‘ in önerisi üzerine buradaki kaplıcalara göndermiş ve annesinin oturması için de günümüzde varolmayan valide Köşkü’nü yaptırmıştır.Sultan II. Abdülhamid döneminde Yalova’da bulunan kaplıcaların onarımının ve yeni yapıların inşasının sürdürüldüğü gözlemlenmektedir.Bu durum, Milli Saraylar Arşivi’nde yer alan 217 ve 223 no.da kayıtlı H. 1310/M, 1893 tarihli zarflarda bulunan onarım belgeleriyle kesinlik kazanmaktadır.

Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte Yalova’nın antik çağdan bu yana sûren kaplıca kenti niteliği yeni boyutlar kazanmış ve pekişmiştir. Kuşkusuz bu koşulların ortaya çıkışının en önemli nedeni, Atatürk’ün Yalova’yı kısa süreler için dinlendiği ve şifalı sularından yararlandığı bir bölge olarak seçmesidir.

Köşkün Yapımı ve Tasarım Özellikleri. Atatürk, Yalova’yı bir dinlenme yeri olarak sevmiş ve burada yer alan köşkün yapımını 1929 yılında başlatmıştır. Köşk kısa bir süre içinde bitirilmiştir. Aynı yıl Yalova Millet Çiftliğfnde Atatürk’ün emirleriyle bir başka köşk inşa ettirilmiş, ancak bir çınar ağacı dalının kesilmemesi için, yine Atatürk’ün emriyle, 8 metre ileriye kızaklarla kaydırılarak günümüzdeki yerine çektirilmiş, bu nedenle bu köşk halk arasında ‘Yürüyen Köşk’ olarak anılmıştır.

Bina kargirdir ve arazinin eğimine uydurulmuş dikdörtgen görünüşlü bir plana sahiptir. İki tam kat ve bir çatıdan oluşan yapının giriş bölümünün sağ köşesi içeriye doğru geniş açıyla kapatılmış ve bu köşe yumuşatılarak dikdörtgen planın uzun kenarı oluşturulmuştur. Bu bölümde, iki kat boyunca yükselen ince dikdörtgen çift pencere, dönemin İstanbul konutlarında egemen olan Art-Deco akımının bir yansıması olarak görülebilir.

Köşk, bir bölümü içeriye açılım olan ve servis yapmaya uygun olarak düzenlenmiş mutfakların bulunduğu bir bodrum katına sahiptir. Burada, arazinin eğimine uygun olarak, binanın giriş cephesinin karşısında yer alan bölümün bodrum katını oluşturan düzeyde servis pencereleri vardır, Altı basamakla yükseltilmiş bir girişi olan yapıda, birinci katta önce bir giriş mekanı bulunmaktadır. Bu girişten şeref salonuna, oradan da iki kapıyla toplantı ve yemek salonuna geçilmektedir. Bu salon, Atatürk’ün yemekli toplantılarına sahne olmuştur. Salon, bir kapıyla, öğle yemeklerinin yendiği bir terasa açılmaktadır. Terastan, toplantı ve yemek salonundan birer kapıyla girilen küçük bir çalışma odası, binanın sağ tarafında yer almaktadır. Bu odalar, yapının girişine doğru açılan bir koridorla birleşmektedir. Üst kata çıkılan merdivense, girişin sağındaki yumuşatılmış cephenin

 

iç kısmında, adeta bir köşe kulesi olarak tasarlandığını söyleyebileceğimiz bu bölümde sekizgen bir sahanlığa açılmaktadır. Bu sahanlıkla kadın hizmetlilerin odalarının bulunduğu koridor arasında kalan, yatay olarak düzenlenmiş koridor üzerinde, biri

yatak odası, diğeriyse oturma odası görünümünde iki oda ve bir banyo bulunmaktadır. Bu odalar, Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Hanım tarafından kullanılmıştır. Binanın ikinci katı, birinci katı gibi orta salona açılan odalar biçiminde düzenlenmiştir. Orta salonda, günümüzde lake oturma takımı yer almaktadır. Bu salon bir kapıyla giriş bölümünün üstünde yer alan, kahvaltıların yapıldığı Çinili Balkon’a açılmaktadır. Orta salonun çevresini V biçiminde bir koridor dolaşmaktadır. Çinili Balkan’ım sağında bir banyo ve hem banyodan, hem de koridordan geçilerek ulaşılan ve bir balkona açılan bir yatak odasına ulaşılmaktadır. (Bu oda Prof. Afet İnan tarafından kullanılmıştır) Buradan birbirine geçişli iki dinlenme odasına girilmektedir; bu odalar olasılıkla Atatürk tarafından kullanılmış olmalıdırlar. Dinlenme odalarının sonuncusu, koridora da bir kapıyla açılan Atatürk’ün Çalışma Odası’na açılmaktadır. Bu oda, Atatürk’ün yatak odasıyla bağlantılıdır. Her iki odanın önünde, “L” biçimli bir balkon bulunmaktadır. Yatak odasının açıldığı banyo, dönemin Özelliklerini taşıyan armatürlere sahiptir. Orta salonun sağ yanında kalan bölüm, misafirlere ayrılan odaları kapsamaktadır. Banyonun yanındaki ilk oda, misafir yatak odasıdır. Bu oda ve Atatürk’ün banyosu, içeriye çekilmiş bir balkona açılmaktadır. Koridorun Üstünde bulunan yan-yana iki yatak odasından soldaki, Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, sağdaki Zehra Hanım’a aittir. Bu odanın bitişiğinde bir banyo ve hizmetlilere ait bir oda mevcuttur.