ATATÜRK ve YALOVA

[Φ _asi_]

ATATÜRK ve YALOVA

 

 

"YALOVA BENİM KENTİMDİR"Yalova (29 Ağustos 1929)

 

 

Yalova (29 Ağustos 1929)

 

Yalova' yı ilk ziyareti :

 

Yalova’yı 19 Ağustos 1929,Pazartesi günü saat 16 00 da ilk kez ziyaret etti. Halkın yoğun ilgisi ile karşılaştı. Kaplıcaları gezdi ve buranın iyileştirilmesi ile ilgili talimatlarlar verdi, Baltacı çiftliğine gitti,burada ki göçmenlerin durumu ile ilgilendi.20 Ağustos 1929 da tekrar Yalova’yı ziyaret eden Atatürk,21 Ağustosta Yalova üzerinden Bursa’ya gitti.

 

 

29 Ağustos Cumartesi günü,Başbakan İsmet İnönü ile tekrar Yalova’ya geldi. Bundan sonra Yalova ,artık Atatürk’ün yazlık çalışmalarını yaptığı,dinlendiği ve önemli kararlar aldığı bir yer oldu.

 

 

Yalova'yı tekrar yapılandırdı :

 

Atatürk Yalova’yı keşfinden hemen sonra (5 gün),yaklaşık 400 kadar sanatkarı (Demirci, Elektrikçi, marangoz, duvarcı) Yalova’ya getirtir ve şehrin ihyası için seferber eder. Termal Kurşunlu Banyonun onarımını yaptırır. Yalova Termal yolu düzeltilir,Samanlı ve Yalova dereleri temizlettirilir. Yalova’nın ilk imar planı Atatürk’ün direktifiyle yapılır.

 

 

311 gününü Yalova'da geçirdi :

 

Bundan sonra ki dönemlerde toplam olarak Yalova’ya 13 günü birlik ziyaret etti. Kalıcı olarak toplam 27 kez gelişinde ise 311 gün 273 gece Yalova’da kalmıştır.

 

 

Yalova' yı çok severdi :

 

Ankara’dan İstanbul’a trenle giderken ,yetkilileri yolda kabul edip Yalova ‘da yapılan çalışmalarla ilgili bilgi alırdı.

 

Devletin en önemli Kararlarını Yalova'da alırdı :

 

Yalova Atatürk’ün yakın ilgisi ile hızla gelişirken ,bir yandan da Atatürk burada yerli ve yabancı devlet adamlarını ve konuklarını ağırlar,devletin en önemli bir çok kararları burada alınır. Çok önem verdiği toplantılara Yalova’da hazırlandı. Atatürk’ün çalışma mekanlarını anlatırken, kent olarak İstanbul dışında en çok bahsettiği yer Yalova idi.

 

 

Yalova' yı nahiyelikten kaza yaptı ve İstanbul' a bağladı :

 

Atatürk Yalova’ya gelişinden kısa bir süre sonra Yalova nahiyelikten kaza statüsüne kavuşur. Daha sonra bütçe imkanları çok daha iyi olan İstanbul’a bağlanır

 

Termal Kaplıcalarına Hayrandı :

 

Atatürk Termal kaplıcalarına hayran kalır. Buranın dünyaca ünlü bir merkez olması için hemen teşebbüse geçer. Kaplıcaları çalıştıran kişiden devralmak için Yalova’nın ileri gelenlerinden bir komisyon kurulur. Komisyon vasıtasıyla fiyat belirlenir,fiyat belirlenirken eski işletmecinin mağdur olmamasına özen gösterilir,kaplıcaları çalıştıran kişiye gerekli ödeme yapılır. Termalin onarım ve ihyası için yetkili biri Seyr-i Sefain Genel Müdürü Sadullah Güney atanır. Kısa sürede orman yolları açılır. Kaplıcalara yeni sıcak ve soğuk su boruları döşenir. Yeni su depoları yapılır. Termal Yalova arası yol düzenlenerek yolun iki tarafına çınar ağaçları dikilir. Sular ve suların yararlı olabileceği hastalıklar araştırılırdı.

 

Atatürk sayesinde Termal Dünyanın en güzel SAĞLIK, ŞİFA, DOĞA VE DİNLENME köşelerinden biri haline gelmiştir. Bu merkezin her taşında ATATÜRK' ün anısını görmek mümkündür.

 

 

Bahçe düzenlemesi için o dönemde bu konuda en ünlü bahçıvan olan Pandeli Ustayı görevlendirilir. Pandeli Usta termale kırk yıldan çok hizmet verdi.

 

 

Pandeli Ustanın Atatürk' ün yaklaşımları ile ilgili görüşleri ;

 

 

-Çiçeğe çok meraklı idi,bütün çiçekleri severdi, kır çiçeklerini toplar, her gün yakasına bir papatya takardı. Kışın bile gelir ormanı dolaşırdı.

 

 

-Köylülerle işçilerle ve askerlerle halkın geçimini ve idarenin gidişini konuşmaktan hoşlanırdı.

 

 

-Dert dinlemekten ve herkese faydalı olmaktan zevk alır,her işi kendi gözü ile görürdü.

 

 

-Kibir diye bir şey bilmezdi.

 

 

-İnandığı işlerde emirleri açık ve kesin idi.

 

 

-Gönül almasını,teşvik etmesini,takdir etmesini bilirdi.

 

 

Termal için yapılan harcamalar bir vapur malzemesi olarak gösterilir. Alınan boruların ağırlığı çok fazla yekun tuttuğundan ,Seyr-i Sefain Genel Müdürü Sadullah Güneyi teftiş eden maliye müfettişleri harcamaları usulsüz bularak Sadullah Beyin mahkemeye 077yalovalmesini teklif ederler. Atatürk müfettişleri Çankaya’ya çağırır,durumu tartışır.

 

 

Müfettişler:

 

 

“Paşam iyi olmuş. Sarfiyat yerinde,kimse şahsi çıkarına çalışmamış. Yalnız mevzuata aykırı sarfiyat yapılmış” derler. Atatürk müfettişlere;

 

 

“Mevzuatla beraber yapılan esere ve işe de bakınız. Sizin görüşünüzle memleket kalkınmaz. Her işe bir kanun yapılamayacağına göre memleket için iyi şeyler durur. Memleket için çok iyi çalışanları kırmayalım” diyerek olayı tatlıya bağlar.

 

 

Atatürk' ün Yalova'ya olan yoğun ilgisinin nedenleri :

 

 

-Termal'in tabii güzellikleri ve şifalı suları

 

-Bölgede örnek çiftlik yapmak için uygun alanların bulunması

 

-Ulaşım bakımından merkezi bir yerde bulunması

 

-Değişik yörelerden gelen göçmenlerin iskana tabi tutulmaları ve bunların bölgede karşılaştıkları zorluklar,

 

 

 

Atatürk' ün Yalova'daki faaliyetleri :

 

 

-Termal’i dünyaca ünlü bir sağlık merkezi haline getirme çalışmaları

 

-Termal Atatürk köşkünün yapılması

 

 

-İstanbul'dan Yalova'ya her gün vapur işletilmesini başlattı.

 

-Yalova Termal oteli

 

-Sıtma ile mücadelenin başlatılması

 

-Yerleşimi düzenlemesi

 

-Çınarlı hıyaban,Yalova iskelesi kaplıca arasında 12350 metre uzunluğunda 10 metre genişliğinde her iki tarafı sık ağaçlıklı yol,

 

 

 

Atatürk Yalova'da tavla oynarken (Temmuz 1935)

 

 

 

Atatürk'ün Yalova'da aldığı önemli kararlar :

 

-Türk tarihini İslamiyet ten çok önceye götürme çalışmaları,tarih devrimi Yalova’da filizlendi ve şekillendi,

 

-Türk Tarihinin Ana Hatları iki cilt olarak burada yapılan müzakereler sonucu şekillendi ve basıldı,

 

-Okullardaki tarih kitaplarını Atatürk burada bizzat inceler ve yön 077yalovardi. Atatürk’ün bu konudaki görüşleri şu cümle ile ifade edilmektedir ”Tarih yazmak ,tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır”

 

-Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu , Yalova’da yapılan çalışmalardan sonra kuruldu,

 

-Türk demokrasi tarihinde önemli bir adım olan Serbest Cumhuriyet Fırkası çalışmaları Yalova’da başlatıldı. Fethi Okyar Bey’i bu amaçla Yalova’da görevlendirdi.

 

-Teknik okulların kapatılmayarak çoğaltılacağına dair kararı Yalova’da aldı.

 

 

 

(Cumhurbaşkanı Atatürk, Yalova'da, okumak isteyen Sığırtmaç Mustafa ile 16 Eylül 1929 )

 

 

 

Termal Otelinin ilk konuğuydu :

 

Atatürk Yalova’ya son olarak 21/22 Ocak1938 gecesi sabaha karşı geldi. Yeni yapılan Termal Otelinin ilk misafiri oldu. Amacı çok önem verdiği Yalova’da Termal’in dünyaca ünlü bir sağlık merkezi olması idi. 9 süre ile burada kaldı. İlk kaldığı gün hastalığı teşhis edildi.1 Şubat 1938 de bazı fabrikaları açmak üzere Bursa’ya gitti. Bu Atatürk’ün Yalova’dan son ayrılışı oldu...

 

 

 

Yalova' da Büyük Önder in büyük ilgisi ve sevgisine layık bir gelişim içine girerek bu günlere gelişmiş, eğitimli ve modern bir kent olarak gelmiştir.