Lületaşı

[Φ _asi_]

LÜLETAŞI

 

 

Efsaneye göre lületaşını ilk bulan ve bu taşın yer altı yolunu ilkortaya çıkarının bir köstebek olduğu söylenir. Anlatılan efsaneşöyledir:Bir gün genç bir çoban bölgenin Karatepe yöresindeki köylerinegitmektedir.Genç çoban yorgun düşer, acıkır, oturur, azığını çıkarıpyemeğini yemeye başlar. O sırada, topraktaki bir delikten bir canlınınak taş toprakları yüzeye çıkarmaya çalıştığını görür. Çoban bunlardanbirine eline alır ve çakısıyla yontmaya başlar. İlk çakı darbesiyletaş birdenbire ayın on dördü gibi güzel bir kız oluverir. Kız dilegelir ve "Ah insanoğlu bana kıymasaydın!" diye bağırarak köstebeğinaçtığı delikten içeri girip kaybolur. Delikanlı da kızın ardındanbaşlar deliği eşelemeye. Günler geçer delikanlıdan haber alınamaz.Delikanlıyı arayan köylüler yerin yedi kat altında bu daracık kuyudaboğulmuş olarak bulurlar. Elinde sıkı sıkı tuttuğu ak taşları ilebirlikte avuçlarında sımsıkı tuttuğu bir parça lületaşı vardır. Ogünden beri her lületaşı parçasında, çobanın ölümüne sürüklendiğisevdanın izlerini görmüş köylüler.

 

 

BEYAZ ALTIN :lüle taşı ;Lületaşının, beyaz, sarımtrak, gri ya da kırmızımsı ve mat renklileri vardır. Sertlik derecesi 2 - 2.5 olup, hafif yapışkan ve gözeneklidir. Toprağın 20- 60-130 metre derinliklerinde, irili ufaklı yumrular halinde bulunur. Küçük yumrular, derinlere açılan kuyular ve kuyulara bağlı tüneller kazılarak toplanır.

Bu kuyuların bir kısmı kuru, bir kısmı suludur. Sulu olan kuyuların taşları daha makbuldür. Pensilvanya, Güney Karolina, Utah, Meksika, Madrid, Nayirobi gibi değişik yerlerde de lületaşı üretilmektedir; ancak bunlar önemsiz ve düşük kalitededir. En kaliteli lületaşı Eskişehir'de bulunmaktadır. Kururken nem ve gazın içindeki artıkları bünyesinde tutma özelliği ile, çok uygun bir pipo malzemesi olduğu gibi, pek çok sanayi dalında kullanılan iyi bir absorban, filtre, yalıtım ve dolgu malzemesidir. Yıllardır sanayide, vazgeçilmez bir madde haline gelmiştir. Ağızlık, pipo, süs eşyası ve otomobil boya sanayiinde kullanılır. Porselen hamuruna, böcek ilaçlarına, pudra ve leke çıkartma ilaçlarına katılır.

 

 

Eskişehir' de lületaşı çıkartılan yerler ise: Sarısu, Yenişehir, Türkmentokat, Gökçeoğlu, Karaçay, Söğütçük, Sepetçi, Margı, Nemli, Kümbet, Yeniköy, Kepertepe, Karahöyük ve Başören'dir.

1978-1987 yıları arasında lületaşı pipo ihracatı, yılda 800 -900 bin dolar getirmiştir. Pipo dışında, satranç takımı, bilezik, kolye, küpe gibi mamullerin ihracatta payı büyüktür. Alıcı ülkeler, ABD, Avusturya , Hollanda, Belçika ve Almanya'dır. Günümüzde, yılda en az 1-1.5 milyon dolarlık ihracat yapılmaktadır. Bunun yanında yurdumuza gelen turistlere de işlenmiş lületaşı satılarak, Türkiye ekonomisine fayda sağlanmaktadır.