Mader-i Mevlâna (Aktekke) Camii

[Φ _asi_]

Mader-i Mevlâna (Aktekke) Camii

 

Karaman'ın merkezi yerinde, İmaret Mahallesinde, Şifa Hamamı olarak bilinen tarihi Süleyman Bey Hamamının batısında yer almaktadır. Camii çevresinde hamamı, derviş hücreleri, güney ve batısında haziresi (mezarlığı) ve içerisindeki türbe ve mezarları ile bir külliye halindedir. Halk arasında Aktekke olarak bilinen camiye, içerisinde Mevlânâ'nın annesi Mümine Hatun'un türbesinin bulunması nedeniyle Mader-i Mevlâna Camii' de denilmektedir.

 

 

Camii bugünkü haliyle kapı üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre H.772, M.1370 yılında Karamanoğlu Alaeddin Bey'in emri ile yapılmıştır. Caminin olduğu yerde daha önce Selçuklular zamanında bir zaviye bulunmakta iken, Emir Musa Mevlâna'nın Babası Bahaeddin Veled'in Karaman'a gelmesi ile, zaviyenin bitişiğine bir mevlevi tekkesi yaptırarak buraya yerleştirmiştir. Mevlâna'nın annesi Mümine Hatun ve ağabeyinin vefat etmesi üzerine her ikisi de bu zaviyeye defnedilmiştir. Daha sonra Halil Bey'in oğlu Karamanoğlu Alaeddin Bey, kardeşinin (Süleyman Şah'ın) kabrinin de bulunduğu bu yere bugünkü Camii yaptırmıştır. Ancak, bu cami içerisinde semahane ve türbe bulunması nedeniyle klasik cami mimarisinden farklıdır.

Caminin giriş kapısına iki renkli mermerle zıvanalı kemer yapılmıştır. Bunun üst tarafına da bir Mevlevi sikkesi işlenmiştir. Mevlevi sikkesinin taş kemerinde beş satır halinde kitâbesi yer alır. Kitâbenin Türkçesi şöyledir: "Ariflerin, kutbu, aşıkların, sultanların, milletin, Hak’kın ve dinin celâli (Mevlâna'nın) Tanrı pek zahir olan sırrını mukaddes kılsın. Kişi zâde ve keremli hatuna nispet edilen bu mübarek zaviyenin ve Karamanoğlu Mahmut oğlu, Halil oğlu Sait ve Şehit Seyfettin Süleyman Bey'in Merkadinin -Allah toprağını aydınlatsın- yapılmasını yüce sultan, âlemde Tanrı’nın gölgesi, ümmetlerinin dizginini elinde tutan Arap ve Acem sultanlarının efendisi, azgınları, inatçıları kahreden, kafirleri ve müşrikleri öldüren, fetih babası Karamanoğlu Mahmut oğlu Halil oğlu Alaeddin -Allah mülkünü muhallet kılsın, bayraklarını yükseltsin, yardımcılarını muzaffer ve hoşnut yapsın- Hicretin 772.yılı ve rebiulevvelinin evvellerinde emretti."

 

 

Cami tamamen kesme taştan merkezi büyük kubbeli olarak yapılmıştır. İki kısımdan oluşan cami esas cami kısmı ve son cemaat mahallidir. Son cemaat kısmını iki mermer sütun ve yan duvarlarının üzerlerine dayanan üç kubbe örter. Giriş kapısının sağında ve solunda iki mihrapçık vardır. Sağdaki mihrapçığın sağında kadınlar mahfiline çıkış kapısı yer alır.

Merkezi kubbenin altında l7 pencere cami içini aydınlatır. Kubbe göbeği ve eteği, pencere üstleri bitkisel süs dekorludur. Mihrabı sitelaktitlidir. Sol taraftaki ayrılmış olan mekanda Mevlâna'nın annesi Mümine Hatun'un sandukası ile ağabeyi Muhammed Alaeddin ve diğer yakınlarına ait 20 adet sanduka bulunmaktadır.

Caminin son cemaat yerinin tam karşısında kesme taştan yapılmış 7 adet derviş hücreleri ve güneyi ile batısında haziresi bulunmaktadır.