Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Karaman Saya Törenleri


_asi_

Önerilen İletiler

Karaman Saya Törenleri

 

Karaman civarının kendine has özelliklerinden birisi olan saya; koyun çobanlarının, çobanlık ücretlerini almak için, yılın belirli aylarında düzenlemiş oldukları törenlere verilen isimdir.

 

Karaman koyuncularının, çok eskilere dayanan bu geleneksel törenleri, her yılın, Ocak ayının ikinci yarısı içinde, diğer bir ifadeyle koç katımı günlerinden başlayarak, yüzüncü günün sonunda, yani kuzuların anne karnında tüylenmeye başladıkları güne kadar sürer.

 

Bu günlerde, her oba, köy ve mahallenin çobanları, koyuncuların evlerine ve semt odalarına akşamları gelirler; aşağıda başlangıç dörtlüğünü vereceğimiz şiirleri okuyarak saya törenlerine başlarlar:

 

Selamün Aleyküm Bey evleri

Bir birinden yeğ evleri

Saya geldi duydunuz mu?

Selam verdi aldınız mı?

 

Koyunların döl zamanının yaklaşmakta olduğunun bir müjdecisi olan bu mutlu günde, çeşitli deyişlerle kendilerine müjdeler veren çobanlarına koyuncular, maddi durumlarına göre, çeşitli yiyecek ve giyecekler hediye ederler; bazı koyun sahipleri ve çoban ağaları da, çobanlan şerefine akşam ziyafeti hazırlayarak, onlara ikramda bulunurlardı.

 

Yenilip, içildikten sonra koyuncular, çeşitli sohbetler ederlerken, seçilen bir çoban sırtında kepeneği, elinde çomağı ve daha önce hazırladığı, adına Arap denilen kişi ile birlikte içeri girerdi.

 

Arap denilen, ya çobanın on, onbeş yaşlarındaki oğlu veya yamağı, ya da seçtiği uygun birisidir. Çoban içeriye girmeden, seçtiği kişiyi Arap'a benzetebilmek için, yüzünü isle siyaha boyar; üzerine de, Arabın ta boynuna kadar gelen, büyükçe bir erkek şalvarı giydirir. Bu şalvarın uçkuru arabın boynundan büzgülenmiştir. Elleri de şalvarın içinde kalan arabın boynunda, bazı yerlerinde, irili ufaklı koyun çanları vardır. Çanların daha fazla ses yapması için, zıplayıp çırpınarak, çobanın arkasından gelen arap, odaya girince ortaya ulu orta yatıverir. Koca kepeneği içinde çoban da çomağına dayanarak, yerde yatan arabın yanında durur ve sayayı saymaya başlar.

 

Saya sayılırken, odada bulunanlardan uygun bir kişi, her dörtlüğün sonunda "EYVALLAH' der ki bu söz, çobanın

saydıkları deyişlerin topluca tasdik edildiği anlamına gelir.

 

Çobanların saya sayması devam ederken, yerde yatan ara sıra kımıldayarak çanlarını tıngırdatan, ağzı açık bir vaziyetteki arabın ağzına, herkes madeni para atar. Çobana da uygun bahşiş ve hediyeler verilir, ya da o sırada söz verilen bahşiş ve hediyeler ertesi gün toplanır.

 

Böylelikle, her yörenin, her semtin ve her obanın çobanı, bir veya birkaç akşam odaları, koyuncu evlerini dolaşarak sayayı sayar. Arabın ağzına atılan para araba aittir. Törenlerde, çoban için toplanan bahşiş ve hediyelerin biriktirilmesiyle ilgilenen semt delikanlıları da, toplanan yiyeceklerden bir miktarımda alakoyar. Bunlardan ileriki günler için akşam yemekleri hazırlatırlar. Bu yemekler, çobanda dahil olmak üzere topluca ve mahalle odasında yenilir. Yemeklerde sohbetler, eğlenceli oyunlarda oynanmak surteiyle adeta bir bayram havası yaratılırdı.

 

Çobanın hakkını toplamak için, koyun sahiplerini dolaşırken söyledikleri deyişlerden en meşhuru şudur:

 

Selamün Aleyküm Bey evleri

Birbirinden yeğ evleri

Saya geldi duydunuz mu?

Selam verdi aldınız mı?

 

Bu saya iyi saya

Hem yoksula, hem baya

Bu say a batıydı, battal adıydı

Çöğdüydü, çöğmellediydi

 

Koyunun yüzünü yetirdik

Kuzunun tüyünü bitirdik.

Güde güde elli güne getirdik

Birin de bin olsun koyunum

 

Sağına yattı yozladı

Soluna yattı kuzuladı

Döndü çarasını yaladı

Birin de bin olsun koyunum

 

Bir ala kuzu kuzuladı

Önüne kodum yaladı

Dü.. didim meledi

Birin de bin olsun koyunum

 

Ak beserek kuzusu var

Örtme kepenek ağılı var

Bu koyunu sağan abanın

Çıgsalı kolu var

 

Bahar gelir yaz gelir

Turna ile kaz gelir

Koyunları sağmaya

Gelin ile kız gelir.

 

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.