müzeler

[Φ _asi_]

 

ETNOGRAFYA MÜZESİ(Meram)

 

 

Konya Meram ilçesi, Larende Caddesi’nde bulunan Etnoğrafya Müzesi Y.Mimar İhsan Kıygın’ın projesine göre 1975 yılında yapımı tamamlanmış ve Etnoğrafya Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

 

Bodrum üstü iki katlı olan yapının bodrum katında fotoğrafhane, arşiv, depolar bulunmaktadır. Zemin katta teşhir salonu, Dr.Mehmet Önder Konferans salonu, birinci katta da idari bürolar, kütüphane ve eser depoları bulunmaktadır.

 

Etnoğrafya Müzesi’nde yöresel etnoğrafik malzemeye ağırlık verilmiştir. Sergilenen eserler arasında oyalar, çesitli cins ve büyüklükte keseler, değişik malzeme ve tekniklerde yapılmış işlemeler, bohça, yemeni örnekleri, uçkurlar, bindallılar, gelinlik, cepken, kaftan, içlik ve dışlık şalvarlar, kemerler, kemer tokaları, bilezikler, fes askıları, tepelikler bulunmaktadır. Ayrıca Konya ve çevresinde günlük yaşamında kullanılan kave fincanı ve zarfları, kahve kutusu, kahve tavası, kahve değirmeni; çeşitli cam ve madeni mutfak kapları; şifa ve hamam tasları, şamdanlar, buhurdanlar ve gülaptanlar sergilenmektedir. Hat sanatında kullanılan yazı takımları, çekmeceler, rahleler, yazı levhaları, ahşap sedef kakma salon takımları; Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait kesici ve ateşleyici silahlar; ok, yay, sadak, hançer, kılıç, çakmaklı ve kapsüllü tabanca ve tüfekler de etnoğrafik eserleri tamamlamıştır.

 

Türkiye’nin halı ve kilim merkezlerinden olan Konya’daki halı, kilim, dokuma ve düz yaygıları bir araya getirecek bir bölümün sergilenmesi için çalışmalar sürdürülmektedir.

 

 

 

KOYUNOĞLU MÜZESİ (Merkez)

 

Konya’da, Topraklık Mahallesi’nde bulunan Koyunoğlu Müzesi Konya’nın köklü ailelerinden A.R.İzzet Koyunoğlu tarafından kurulmuştur. A.İzzet Koyunoğlu 1913 yılından itibaren eski ve tipik bir Konya evinde eser toplamaya başlamıştır. Konya ve çevresinden derlenen arkeolojik eserlerin yanı sıra kitaplar, etnoğrafik eserler ve tabiat tarihi objeler müzenin başlıca eserleri arasındadır.

 

A.R.İzzet Koyunoğlu kişisel çabaları ile oluşturduğu ve dünyanın ünlü müze ve kütüphaneleri arasında yer alan müzesini 1973 yılında Konya Belediyesi’ne bağışlamıştır. Bunun üzerine A. R. İzzet Koyunoğlu'nun evi koruma altına alınarak, çevresi kamulaştırılmış, 3433 m2’lik alanda, bugünkü modern binası yapılmıştır. Müze yeniden düzenlenerek 2 Şubat 1984’te “Konya Büyükşehir Belediyesi A. R. İzzet Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesi” ismi ile ikinci kez ziyarete açılmıştır.

 

Müze iki katta çeşitli bölümlerden meydana gelmiştir. Yapıyı dört taraftan kuşatan avlusunda insan, hayvan büst, stel ve heykelleri; mezartaşları, şahideler; çeşitli dönemlere ait taş ve mermer kitabeler; değirmen taşları, lahitler, pişmiş topraktan yapılmış eşyalar yer almaktadır.

 

Avlunun batısında iki katlı, mabeynli, cumbalı, alt ve üstte üçerden altı odalı, mutfak, ocakbaşı, tandır ve fırını olan A.R.İzzet Koyunoğlu’nun evi bulunmaktadır. XIX.yüzyıl sivil mimari örneğini yansıtan bu ev Koyunoğlu’nun vasiyeti üzerine orijinaline uygun olarak bakım ve onarımı yapılmış ve koruma altına alınmıştır. Günümüzde sayıları çok azalan Konya evlerinden bir örnektir.

 

Müzenin Anadolu Medeniyetleri Bölümü’nde Konya yöresinde yapılan kazılarda ortaya çıkan çeşitli arkeolojik eserler kronolojik olarak sergilenmiştir. Burada MÖ.9.000-7.000 yıllarına tarihlenen Eski Tunç Çağı, Hitit ve Fryg eserleri; Emevi, Abbasi, Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait objeler bulunmaktadır. Ayrıca İslam öncesi ve İslam çağına ait paralar, sikkeler, kaymeler, banknotlar çağdaş müzecilik anlayışına uygun biçimde sergilenmiştir.

 

Müzenin Etnoğrafik Bölümü’nde halk sanatlarına ait eserlerle sanat tarihi yönünden değerli objeler bir araya getirilmiştir. Konya yöresinde yüzyıllardır kullanılan el işi ve ev eşyaları, kadın ve erkek giysileri, halı, kilim, cicim, sumak, kese, çorap, yağlık, peşkir, mendil ve kumaş gibi dokumalar; çeşitli mıhlama, nakış, oya, gergef işleri; yorgan ve oda takımları; kesici ve ateşli silahlar bulunmaktadır. Bunların yanı sıra çeşitli dergâhların eşyaları da burada sergilenmektedir. Bunların başında ney, kudüm, ud, bender ve saz gibi musiki aletleri bulunmaktadır.

 

Müzenin etnoğrafya bölümünde mühürler, tesbihler, yazı takımları, kahve ve tütün takımları; hamam takımları, asa, baston, şemsiye, antika saatler, pusulalar, kıble-nümalar; buhurdanlıklar, nargileler, mangallar, vazolar, kandiller, gaz lambaları, şamdanlar, çekmeceler, masalar, rahleler; süs ve mücevher kutuları, aynalar, taraklar, porselenler, çiniler, keramikler, kristal cam eşyalar, ağaç işleri, oyma, kakma, kesme, telkâri eserler; kemik, fildişi, sedef, mercan, inci kakmalı çeşitli eşyalar; takılar, süs malzemeleri de bulunmaktadır.

 

Müzenin büyük salonu yazma eserlere ayrılmıştır. Burada çeşitli dönemlere tarihlenen yazı örnekleri bulunmaktadır. İsmail Zühtü, Rakım, Hafız Osman, İmad, Aziz, Mustafa İzzet, Şefik, Sami, Yesari, Yesarizade gibi hataların eserleri bu salondaki başlıca yazı örnekleridir. Minyatür, resim, ebru, âhar, tezhip, kat’ı ve ciltler de bu yazmaları tamamlamaktadır. Yağlı boya tablolar, çeşitli fermanlar, beratlar da onların yanında teşhir edilmektedir.

 

Koyunoğlu Müzesi’nin bir diğer bölümü de Tabiat Tarihi’ne ayrılmıştır. Burada tarih öncesi çağlarına ait fosiller, mineraller, silisler, deniz hayvanları, çeşitli ürünler, taş, metal cam kalıntıları bulunmaktadır. Konyalı avcıların buraya armağan ettikleri av hayvanları ile çeşitli kuşların doldurulmuş ve tahnit edilmiş örnekleri de bu bölümde sergilenmektedir.

 

Müzenin arşiv bölümünde Çeşitli yazma ve basılı belgeler; gazete, dergi koleksiyonları, kupürler, kartpostal ve fotoğraf albümleri, taş plâklar bulunmaktadır. Ayrıca Müze kütüphanesinde A.R.İzzet Koyunoğlu’nun topladığı çeşitli yazmalar, nadir nüshalar bulunmaktadır. Yazma eserlerin kataloğu, Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından yayınlanmıştır. Müzenin çeşitli bilimsel toplantılar için düzenlenmiş 150 kişilik modern bir de konferans salonu bulunmaktadır.

 

 

AKŞEHİR ARKEOLOJİ MÜZESİ (Taş Medrese) (Akşehir)

 

 

Akşehir Arkeoloji Müzesi 1946 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir memurluk olarak çevreden toplanan eserlerin bir araya getirildiği bir depo niteliğinde idi. Bu eserler o zaman İmaret Camisi’nde korunuyordu. Caminin 1950 yılında ibadete açılması üzerine eserler Taş Medrese’ye nakledilmiştir. Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü buraya bir memur atamış ve böylece Akşehir’de ilk müzecilik çalışması başlamıştır. Taş Medrese yapılan restorasyon ve düzenlemeden sonra 8 Haziran 1965’te ziyarete açılmıştır.

 

Akşehir’de Selçuklu Sultanı II.Keykubat zamanında, 1250 yılında Başvezir Emirdad Sahipata Hüseyinoğlu Fahreddin Ali tarafından yaptırılmıştır. Külliye şeklinde yapılan Taş medrese, türbe, hankâh, imaret ve çeşmeden meydana gelmiştir. Günümüze külliyeden yalnızca mescit, medrese ve türbe gelebilmiştir.

 

Akşehir Arkeoloji Müzesi’nde yöredeki ilk yerleşim bulgularına dayanılarak ortaya çıkarılan Neolitik Çağ eserleri bulunmaktadır. Bunların dışında Akşehir çevresinden toplanan Roma ve Bizans taş eserleri ile Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait mezar taşları sergilenmektedir. Ayrıca Selçuklu dönemi figürlü mezar taşları ve kitabeleri müzenin önemli eserleri arasındadır.

 

 

EREĞLİ MÜZESİ (Ereğli)

 

Konya iline bağlı Ereğli ilçesinde Müze kurma düşüncesi ilk defa 1960’larda ortaya açılmış ve Bulvar Caddesi üzerinde yapımına başlanan müze, 1968 yılında ziyarete açılmıştır. Başlangıçta memurluk olan müze 1978 yılında Müdürlük haline getirilmiştir.

 

Ereğli Müzesi’nde yöreden toplanan eserler ağırlık kazanmaktadır. MÖ.7000 yıllarından itibaren Neolitik Çağ buluntuları ve onu izleyen dönemlere ait kültür tabakalarına ait eserler bulunmaktadır. Özellikle Neolitik Döneme ait Can Hasan’dan çıkan el baltaları, küçük buluntular, duvar freskleri, kazıyıcı aletler, el değirmenleri ve pişmiş topraktan kaplar ayrı bir bölümde sergilenmektedir. Bunun yanı sıra Kalkolitik Döneme ait polikrom tekniğinde keramikler, ağırşaklar; Eski Tunç Çağı’na ait hayvan ve insan figürleri, el baltaları, ok uçları, mühürler; Asur Ticaret Koloni Çağı’na tarihlenen bulleler, idoller, Hitit Çağı keramikleri, silindir ve damga mühürleri müzenin belli başlı eserleri arasındadır. Fryg Çağına ait fibulalar, gaga ağızlı testiler, phialeler, Helenistik Döneme tarihlenen lekythoslar, Herakleia definesi, Roma Çağı’na ait mimari parçalar, mezar stelleri, heykeller; Bizans Çağı mimari parçaları, Selçuklu ve Karamanoğulları dönemine ait alçı süslemeler, sırlı kâseler müzenin arkeoloji bölümünde sergilenmektedir.

 

 

Geç Hitit dönemine ait İvriz kaya Anıtı çevresinde ve Göztepe Tümülüsü’nde bulunan Helenistik döneme ait altın kaplamalı lahit parçaları ve sikkeler müzenin en değerli eserleri arasındadır.

 

Etnoğrafik bölümde ise, el yazması Kuran’lar, düz yaygılar, çavdar sapından yapılmış çeyiz sandığı, ateşli ve kesici silahlar bulunmaktadır.