Sivas Kaleleri

[Φ _asi_]

Sivas Kaleleri

 

 

SİVAS KALESİ (Merkez)

 

Sivas il merkezinde, Topraktepe üzerinde bulunan bu kalenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bunu belirten bir kitabesi de günümüze ulaşamamıştır. İlk kalenin Roma döneminde veya daha önce yapıldığı sanılmaktadır. Bizanslılar, Danişmentliler, Selçuklular, Eretnalılar, İlhanlılar ve Osmanlılar zamanında kale onarılmıştır. Timur tarafından 1400 yıllarında da kale yıkılmıştır. Kaleden bazı sur duvarları günümüze gelebilmiştir. Sivas Valisi Necmettin Ergin tarafından burada 4 Eylül Parkı yapılmıştır.

 

Evliya Çelebi’ye göre Sivas Kalesinin surları 10.500 adım (6.500 m.) olup, kesme taştan iki sıra halinde yapılmıştır. Kalenin 27 kulaç yüksekliğinde duvarları vardı. Beş tane de kapısı bulunuyordu. Sur duvarları içerisinde Aşağı ve Yukarı kale olmak üzere iki iç kale daha bulunuyordu. Bunlardan Aşağı kalede Sivas’ı yönetenler yaşıyorlardı. Bu bölüm 20 kule, 600 mazgallı idi ve iki de demirden kapısı vardı. Aşağı Kalede ise, top ve cephaneler vardı. Yukarı Kale topraktan yapılmıştır.

 

Timur dönemi tarihçilerinden Shafaf Al-din Yazdi, Sivas surlarından şöyle söz etmiştir: “Sivas şehri fevkalâde kuvvete haiz duvarlara sahiptir. Mazgaldan temele kadar tamamen kesme taştan, bir kulaç derinliğinde duvarların ayak kısımları 10 kulaç genişliğindedir. Yedi tane kapısı olup, kanatları demirdendir. Bunlar Alâeddin Keykubat tarafından yapılmıştır. Her tarafı su ile çevrili olup, batı kısmı daha kolay aşılırdı.”

 

Matrakçı Nasuh ise; Sefer Irakeyn isimli el yazmasında; “Şehrin etrafı surla çevrili, surların etrafını çeviren suyolları doğuya doğru gidiyor. Batı kısmı daha yüksek olduğu için hendeği yoktur” demektedir.

 

Kâtip Çelebi de Sivas surlarının son derece sağlam olduğunu ve bunların Alâeddin Keykubat tarafından tamir edildiğini, Timur tarafından da tahrip edildiğini yazmaktadır.

 

XIX.yüzyılda buraya gelen Dupre sur içerisinde Topraktepe ve etrafında topraktan yapılmış surlara rastlamıştır ve burasının bir Selçuklu kalesi olduğunu da belirtmiştir. Prof.Dr.Tahsin Özgüç ise 1946 yılında Türk Tarih Kurumu adına burada bir kazı yapmış ve kalenin duvar kalıntıları ile ana hatlarını kısmen ortaya koymuştur.

 

 

 

DİVRİĞİ KALESİ (Divriği)

 

Sivas ili Divriği ilçesinde bulunan bu kale Mengücekoğulları dönemine aittir. Kalenin yapımını belirten iki satırlık kitabesi kapı üzerinde bulunmaktadır. Bu kitabeye göre kale Mengücekoğlu Seyfeddin Şehin Şah Bin Süleyman tarafından 1181 yılında yapılmıştır. Buradaki bir başka kitabede ise mimarının Megaralı Hasan Bin Firuz olduğu belirtilmiştir.

 

Kale kesme taştan, iç ve dış olmak üzere iki bölüm halindedir. Günümüze yalnızca dış kaleye ait surların bir bölümü gelebilmiştir. Bu surların uzunluğu 1,5 km2’dir. Kalıntılarından yuvarlak bir alanı kapladığı anlaşılmaktadır. Ayrıca yuvarlak ve kare planlı kulelerle desteklenmiştir. Kale içerisinde ambarlar, cephanelikler, sarnıçlar, su kuyuları ve kışla yapıları bulunuyordu.

 

Günümüze yalnızca kare planlı olan kulelerden biri gelebilmiştir. Kalenin girişi tümüyle tahrip olmuştur. Kalenin altında bir de mağara bulunmaktadır. Ancak bu bölüm yeterince araştırılıp, incelenmemiştir.

 

 

 

KESDOĞAN KALESİ (Divriği)

 

Sivas, Divriği ilçesinde, Divriği Kalesi yakınında bulunan Kesdoğan Kalesi hakkında yeterli bilgi ve belge bulunmamaktadır. Bununla beraber bu kalenin Divriği Kalesi’nin gözetleme karakolu niteliğinde yapıldığı sanılmaktadır.