Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Kars tabyalarının tarihçesi


_asi_

Önerilen İletiler

Kars ilinde ilk tabyalar 1734 yılında yapılmaya başlanmıştır. Bunların en eskisi Timur Paşa Kulesidir. Yine aynı yıllarda yapılan Tahmasb Tabyası (ismini Afşarlı Nadir Ali Han'ın 150 bin kişilik ordusuyla konduğu yerden alır) ve Yeni Tabya 1807'deki savaşla Kanlı Tabya adını almıştır. Daha sonra 1853, 54, 55 yıllarında müttefikimiz İngilizlerin planlamasına göre. Hafız Paşa, Veli Paşa, Karadağ, Arap Tabya, İnönü Tabya ve Çukur Tabya yapılmıştır.

 

 

Sultan Abdülaziz zamanında Müşir Fosfor Mustafa Paşa Komutasındaki tahkimat heyeti 1864-1876 yılları arasında 12 yıl süre ile yukarıda adı geçen tabyaları tahkim etmişlerdir. 93 (1877) savaşında bu tabyalar Türk Ordusunun çok işine yaramıştır. Koruganlar ise 1941 - 44 yılları arasında Tanksavar ve Makineli Tüfek yuvalan, tank engel hendekleri olarak Kars Çayı'nın sağında ve solunda yapılmışlardır. Kars'ta 1853 - 54 yıllarında yapılan tabyaların adları o zamanki Paşa ve Albay rütbeli kimselerin adlarını (hatırasını) taşımaktadır. Çayın sağındakilerden Kerim Paşa Tabyası, Baba Kerim denilen Abdülkerim Paşanın; Fevzi Bey Tabyası, Fevzi Bey'in; Çayın solundakilerden Veli Paşa Tabyası, Kars Tümen Komutanı Veliyüddin Paşanın adı geçen tabyalardır. Ordumuz 1854 sonbaharını, Kars tabyalarını yapmak ve eskiden yapılanları kuvvetlendirmekle geçirmiş ve bu konuda Erkanı Harp Reisi Abdülkerim Paşanın büyük gayreti olmuştur. Bu konuda Albay Williams'ında önerisiyle Erzurum'daki mühendis Albay Lake Kars'a çağrılmıştır. Bu arada kışı beraber Erzurum'da geçiren Albay Williams terfi ederek paşa olmuş Vasfi Paşa ile beraber 1855 Martından itibaren Erzurum Tabyalarının da gereği gibi yapılması için çalışmıştır. Burada yapılan 15 tabyaya Erzurumlular her gün hesaplarına gönüllü bin işçi vermişler ve tabyalar aynı yılın Mayıs sonlarında törenle açılmıştır.

 

Bu tabyaların en büyüğüne Mecidiye, ikincisine Vasıfiye ve üçüncüsüne Williams adları verilmiştir. Rusların 1854'teki başarıları üzerine Murat Irmağı başlarına sokularak, buradan Akdeniz'e ilerleyeceklerini ve tarafsız olan iran Devletini kendilerine dost ve müttefik yapacaklarını büyük bir hazırlık ve çoklukla ilerleyen ordularla Kars'ı düşürdükten sonra Erzurum — Sivas üzerinden yürüyüp İstanbul ile Çanakkale boğazını tehdit ederek Karadeniz'deki müttefik kuvvetlerinin yolunu keseceğini düşünen ingiltere; Anadolu Ordusuna kuvvet gönderilmesine çok gayret gösterdi. Fakat İngiltere İmparatorluğunun yakın doğudaki kuvvet ve nüfuzlarını çekemeyen Fransa İmparatorluğu bu hususlara önem vermiyor, Türkiye'nin toprak bütünlüğü ve Avrupa Devletleri dengesini koruma uğruna Kırım'a gönderdiği kuvvetlerin Komutanı General Pelissier Anadolu'ya asker gönderilmesini istemiyordu. 1854 sonlarında siyasi baskılarla İran'ı yola getirip İstanbul'da dostluk antlaşması imzalamaya mecbur bırakan İngiltere gönderdiği uzman subaylarla, İran Ordusunun düzen ve eğitimini geliştirmiş, Hint yolunu korumak üzere bu ülkeyi emniyet altına almış bulunuyordu. Bütün bu düşüncelerle, İngiliz Birlikleri yerine, Kars ve Erzurum'a gönderilen 5-6 subayla, Anadolu'nun doğu yollarını düşmana kapayabilen bu iki kalemizin istihkam ve iyi yerleştirilmiş toplarla kuvvetlendirilmesini çok isteyen İngiltere General Williams ile Erzurum konsolosluğu vasıtası ile bu hususların gelişmesine çalışıyordu. 1855 baharında yukarıda anılan Erzurum tabyaları yapılırken Ordu Başkomutanı Vasıf Paşa hep orada kalmış, tabyalardan üçünün bitirilmesi törenine katıldıktan sonra Kars'a gelmişti. Daha önce General Guyun tarafından Kars'ı kuzeyden gelecek hücumlara karşı korumak için, Kars Çayı solunda ve Dereiçi kuzeyindeki sırtlarda şimdiki telsiz ile hastane arasında uygun planlara göre üç küçük Tabya Albay Lake tarafından yapılmıştır.

 

Bunlara doğudan batıya doğru; Tizdeyl, Çhurchill ve Zohrab adları verilip İngiliz tabyaları denilmiştir. 1855 yılında batıyı koruyan Tasmahb Tabyası da kuvvetlendirilmiştir. Buranın kuzeyi ile kuzeydoğusunda; Yüksek Tabya, Gürcü Tabyası, Laz Tabyası adlı tabyaların yapılması bitirilmiştir. 1918 Nisanında Ermenilerin çekilirken yaktığı ve bugün harabeleri şehrin İnönü Meydanı doğusunda duran Mecidiye adlı süvari kışlaları da bu sırada bitirilmiştir. Arabistan Ordusuna mensup Şam'dan gelen askerlerimize kuzeydoğuda ve hakim bir tepe üzerine yaptıkları tabya Arap Tabya olarak adlandırılmıştır. Erzurum, Kars ve aradaki yollar bu şekilde mevzi savunmanın gereği gibi tahkim edilmiştir.

Yoruma sekme
Diğer sitelerde paylaş

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.