Linux nedir ve özellikleri

[Φ LaRsiE_]

TOMSRTBT: Tom Oehser tarafindan gelistirilmistir; tel floppy diskete sigar; kendisini RAM diske yükledigi için disket sürücüsünden yaralanma imkani verir. Baslangiç ve tamirat amaciyla kullanilabilir. Çok sayida tamirat programi içerir.

 

TURKUAZ: Türkiye Linux grubu (www.linux.org.tr) tarafindan gelistirilmis, Türkçe Linux dagitimidir. CD-ROM olarak çikartilmis sürümlerini edinmek mümkündür. Grup, Internet sitesinde Linux kullanicilarina destek vermektedir.

 

WORKGROUP SOLUTIONS: Piyasaya sürdügü çesitli DOS,OS/2 ve Unix is programlarini Linux için yeniden çikartan bu firma, Linux dagitimi da yapmaktadir. Bu firmanin kurdugu Linux Mall adli Internet sitesinde (www.linuxmall.com) , Linux için sürücüler, yardim dosyalari ve ücretli-ücretsiz çok sayida uygulama programi bulunur.

 

YGGDRASIL LINUX: 1993?te disketle dagitilan Linux, kurulum sirasinda bilgisayarlarin sabit ve floppy disketleri, ses ve ekran kartindan baska tarafiyla ugrasmaz ve X Windows masa üstünde baska grafik arabirim kurmazdi. Yggdrasil Computing firmasi (www.yggdrasil.com) bugün de isteyene ücretsiz dagitim

 

sürücüleri ile gelisimini sürdürmektedir.

 

DOS, Windows ve diger UNIX isletim sistemleri gibi Linux için de degisik donati programlari vardir. Gerçekte Linux adi sadece Linus Torvalds ve Linux Gelistirme Ekibi adi verilen bir grubun ortaya çikarttigi ve güncellestirdigi çekirdek kod veya bilgiislem bilimindeki adiyla kernel?a aittir. Kernel, bilgisayarin hafiza, dosya sistemi, ag, donanim araçlari ve çalistirilacak programlarla donanim arasindaki iliskileri düzenleyen programdan ibarettir. Bir bakima kernel, Linux sisteminde, bilgisayarin trafik polisidir.

 

Fakat kullanici olarak bizim Linux dedigimiz sey ise kurma programi + kernel + sistem yönetim araçlari + ücretli ve ücretsiz uygulama programlari? bütünüdür. Bu paket içinde sadece ?kernel? ücretsiz dagitilmak zorundadir; bunun disindaki bütün unsurlar için üretici-dagitici kisi, kurum veya firma ücret alabilir.

Bu noktada Dagitim adiyla bilinen paketlerden hangisinin daha iyi oldugu sorusu kaçinilmaz olarak sorulabilir. Bu sorunun yaniti, bir bakima Linux kullanmaya niyetli kisinin uzmanlik düzeyi ve Linux ile yapmak istedigi islerin türüne göre degisir. Örnegin, RedHat ve Caldera firmalari, Linux Gelistirme Ekibi?nin bazi mensuplari tarafindan kurulmus olmanin disinda bu grupla yakin isbirligi yaptiklari için Linux Kernel?indeki gelismeleri izlemekte ve en son Kernel sürümünü içeren yeni dagitim sürümlerini piyasaya sürmektedir.

 

Fakat uzman Linux kullanicilari en son Kernel sürümü yerine, arizalari, eklikleri giderilmis, hatalari ayiklanmis nispeten eski Kernel?lari tercih ederler. Sizin de en son Linux Kernel?ini edinmek gibi bir iddianiz yoksa, nispeten eski ve ücretsiz bir Linux dagitimi ile yetinebilirsiniz. Ancak bu tür dagitimlarda, örnegin 3D grafik kartlari, yeni ve hizli ag kartlari, elektronik fotograf makineleri, yeni yazicilar gibi donanimlar için gerekli sürücü ve bu tür araçlardan yararlanabilecek yazilimlar bulunmayabilir.

 

Nispeten yeni bir bilgisayarimiz varsa, Linux Kernel? inin yeni sürümlerinin avantajlarindan yararlanmak isteyebilirsiniz. Ayrica bazi donanimlarda Kernel disinda çok az yazilim bulunur. Oysa ticari dagitimlarda yüzlerce ücretsiz dagitim vardir. Ayrica bu tür dagitimlarda örnegin Corel firmasinin WordPerfect kelime-islemcisi gibi, Windows dünyasinin belli basli yazilimlarinin Linux sürümlerini de bulabilirsiniz.

 

Linux yazilimlari ya tamamen ücretsiz edinilebilir; ya da belirli bir süre kullandiktan sonra üreticisine programi sürekli kullanmak için gerekli bedel gönderilir. Bunlarin disinda tipki Windows, OS/2 ve Unix programlari gibi, ticari Linux programlari da satilmaktadir. Herhangi bir Linux dagitiminda, birden fazla grafik kullanici arabirimi (Windows terimleriyle ifade edersek, masaüstü olusturan, mouse kullanmaya imkan taniyan ve programlari kendi pencereleri içinde çalisan programlar) bulunabilir. Ayrica bir Linux dagitim CD-ROM?unda, DOS komut istemcisine benzeyen komut satiri ekraninda çalistirilabilen kelime-islemcilerden tutun, ses editing programlarina kadar çok sayida yazilim bulabilirsiniz.

Linux dagitimlarinin büyük bir bölümü, ag ortami, ag sunucusu ve ag istemcisi (is istasyonu) bilgisayarlar dikkate alinarak hazirlandigi için Internet?te Web ve elektronik posta hizmeti verebilmelerini saglayan programlar, araçlar ve server?lar bulunur.

 

LINUX?UN KURULMASI

 

Bilgisayar Ag Isletimcisi veya Unix ortaminda tecrübe sahibi bir kullanici degilseniz, Linux kurmaya size birçok kolayliklar saglayan bir dagitimin CD-ROM? u ile baslamalisiniz.

GÜVENLI BIR LINUX KURULUMU IÇIN

 

Ise baslamadan önce sabit diskinizde program dosyasi olmayan, yazi, resim, muhasebe kaydi, veri tabani gibi size ait verileri içeren dosyalari mutlaka yedekleyin. Windows için gerekli ve asli Windows kurulum Cd? sinde olmayan, Internet? ten download ettiginiz veya daha sonra güncellesmis sürücü dosyalarini mutlaka disketlere alin. Bu tür dosyalar diskete sigmayacak kadar büyükse, çesitli programlari kullanarak bunlari disketlere yükleyebilirsiniz. Ücretsiz dagitilan FileSplit bu tür programlardan biridir. (http://www.partridgesoft.com)

 

Elinizde, özellikle mevcut donaniminizi sizin için taniyacak araçlar bulunan bir Linux dagitimi yoksa, komut satirindan Linux ayarlarini yapmaniz, en hafif ifadesiyle güç olabilir. Mevcut sisteminizde Windows kurulu ise, sabit diskinizde Linux için bir bölüm (partisyon) açmaniz gerekir.

Fakat önce Linux için gerekli asgari donanim gereklerinden söz edelim. Bir Intel veya Intel uyumlu CPU bulunan bilgisayara Linux kurarken, grafik arabirim (Windows-vari masaüstü programlari) kullanmayacaksaniz, 4 MG RAM bol bol yeterli olacaktir. Linux? un yayilmasi için çaba gösteren gruplar ve kisiler, Linux? un

 

KURULUMA BASLAMADAN ÖNCE

Linux kurmaya baslamadan önce su bilgileri derlemis olmalisiniz:

 

1. Disk kontrol türü: Sabit diskleriniz IDE veya SCSI türü olabilir. Modern anakartlarda genellikle iki IDE baglantisi bulunur ve bu baglantilarin her birine iki sabit disk takilir. Ayrica bilgisayarda CD-ROM okuyucular da IDE veya SCSI türü olabilir.

 

2. Sabit diskler: IDE veya SCSI türü kaç sabit diskiniz var; C:, D:, E:, F: ve bunlarin büyüklükleri nedir?

 

3. CD-ROM: Bilgisayariniza nasil bagli; IDE, SCSI? Markasi ve modeli nedir?

 

4. RAM: Bilgisayarinizda kaç MB fiziki hafiza var?

 

5. MOUSE: Bilgisayara bagli Mouse? un tür nedir; PS/2, Bus Mouse, Seri Mouse? Seri mouse? unuz varsa, bagli oldugu COM kapisi hangisi:COM1, COM2; ve hangi protokolü kullaniyor; Microsoft veya Logitech.

 

6. Network Karti: Bilgisayarinizda Network karti varsa, markasi ve modeli nedir; hangi bir ag standardina uygundur? Bilgisayariniz bir ortamina bagli ise, sabit IP adresiniz, ag maskeniz, Ag Sunucusu? nun IP adresi, bagli oldugunuz Etki Alani?nin (domain) veya Is Grubu? nun (Workgroup) adi nedir?

 

7. Windows sisteminde masaüstünün özelliklerini ayarladiginiz kontrol kutusunda gösterilen renk sayisi ve masaüstü alaninin genisligi ile Ileri dügmesi ile ulasacaginiz kutuda grafik kartinizin türü, RAM? i gibi bilgileri kaydedin.

 

8. Yazicinin markasi, türü, bagli oldugu kapi gibi bilgileri yazin.

 

9. Ses kartinizin ve modeminizin kesme istedigi (IRQ) ve giris-çikis araligi (I/O address) bilgilerini yazin.

 

daima Windows? dan az hafiza ve sabit disk alani istedigini vurgularlar. Ancak, Linux sisteminizin de Windows gibi bir grafik masaüstü sahip olmasini istiyorsaniz, örnegin X Windows programi kullanacaksaniz, asgari RAM miktarinin 8 MB olmasi gerekir. Yeni ve X Windows? a göre daha çok kaynak isteyen grafik arabirimler için bu miktar en az 16 MB? tir. 32 MB hafiza ile Linux hem grafik arabirimine sahip programlari çok hizli çalistirabilir; hem de ayni anda daha çok program çalistirma imkaniniz olur.

 

Grafik arabirimi istemiyorsaniz, Linux 40 MB sabit disk alanina sigacaktir. Linux 40 MB sabit disk alanina sigacaktir. Windows? u da kurarsiniz, Linux? un aldigi alan 120 MB? i bulur. Herhangi bir ticari Linux dagitimindaki bütün donanim, araç ve kolaylik programini kurmaniz halinde, ortalama 680 MB alana ihtiyaç duyabilirsiniz.

Hemen hemen bütün ticari ve ticari olmayan Linux dagitimlarinin CD-ROM? larinda disket yapma programi bulunur ve bu programlar çogunlukla Dos ve Windows ortaminda çalisirlar. Ne var ki, en hayati asgari bölümlerini bile almaya kalksaniz, Linux? u kurmaniz için gerekli programlar ve dosyalar rahatçi 150 disketi doldurur. Bu yüzden Linux? u en rahat ve kolay sekilde CD? den kurabilirsiniz.

 

Bunanla birlikte bir ya da iki adet, bilgisayarinizi çalistirmaniz için gerekli Boot-up disketlerine ihtiyaciniz olacaktir. Linux dagitim dosyalari bir ag merkezinde ise, kurma islemini ag baglantisi yoluyla da yapabilirsiniz.

Asgari sartlari karsilayan bir sisteminiz varsa ve CD-ROM, disket veya ag yollarindan biriyle, elinize Linux dagitim dosyalarini geçirdi iseniz, ikinci adima geçebilir ve bilgisayarinizin bölüm ve parçalari hakkinda, biraz sonra size gerekli olacak bilgileri toplayabilirsiniz.

 

Bu bilgiler genellikle ve en kolay sekilde bilgisayariniz (varsa ve hala kaybolmamissa) elkitabinda bulunur. Fakat bilgisayarinizda DOS veya Windows kurulu ise, bu bilgileri DOS ve Windows 3.1 ortaminda MSD.EXE programi araciligiyla, Windows 95 ve 98 ortamlarinda Baslat menüsünden Programlar/Donatilar/Sistem Bilgisi maddesini seçerek bulabilirsiniz.

Linux? u, RedHat veya Caldera firmalarinin dagitim CD-ROM? larindan kuruyorsaniz, muhtemelen bu bilgilerin sabit disk ve grafik karti ile ilgili olanlarina ihtiyaciniz olmayacaktir; ancak Linux kurulduktan sonra ag bilgilerine gerek duyacaksiniz.

 

Linux kurulum için ön hazırlık

 

Linux kurmak için elinizde herhangi bir ?dagilim? CD-ROM? u bulunmasi gerekir. Bu örnekte, Linux? u RedHat firmasinin dagilimindan kuracagiz. Diger firmalarin kurulumlari arasinda önemli farklar bulunabilir. Ancak hemen hemen bütün firmalarin CD-ROM%larinda bir DOSUTILS dizini ve içinde bilgisayarinizi floppy disket sürücüsünden açmanizi saglayacak disketi hazirlamakta kullanacaginiz programlar ve veri dosyalari vardir.

[Φ LaRsiE_]

BOOT VE EK DISKETLERI YAPILMASI

 

Linux Dagilim CD-ROM’ unda DOSUTILS veya DOS/UTILS dizininde RAWRITE.EXE adli bir dosya göreceksiniz; bu dosyayi, biraz sonra bilgisayari A: sürücüsünden çalistirmak için kullanacagiz. Iki adet, biçimlendirilmis ve bos HD (1.4 MB) floppy disketi hazirlayin. Windows 95/98/NT’ nin DOS komut istemcisini (DOS Prompt) çalistirin, ve CD-ROM sürücüsünde, DOSUTILS dizinine gidin, ve sirasiyla su komutlari verin (burada koyu harfle gösterilenleri siz yazacaksiniz, D: yerine kendi CD-ROM sürücünüzün harfini yazin)

 

C:\>D:\DOSULTILSI\rawrite

Eter disk image source file name:

D: \images\boot.img

Enter target diskette drive: a:

Please insert a formatted diskette into

drive A: and press -ENTER-:

 

Rawrite programi, Linux kurulum CD-ROM’ undaki disk görüntü dosyasindan alacagi bilgilerle, Linux kurulumunda bilgisayari A: sürücüsünden açmanizi saglayacak Boot Disketi’ni olusturacaktir. Bu disketin üzerine “Linux Kurulumu Için Baslangiç Disketi yazin ve bir kenara koyun. Çogunlukla gerekmeyecektir, ancak Linux’ un CD-ROM’ daki dosyalarini sabit diske kaydetti iseniz ve kurma islemini sabit diskten yapacaksiniz ek sürücü bilgilerini içeren bir diskete ihtiyaci olabilir. Bunu da yukaridaki örnekte oldugu gibi, su sekilde yazdirabilirsiniz:

C: \>D: \DOSUTILS\rawrite

Enter disk image source file name:

D: \images\boot.img

Enter target diskette drive:a :

Please insert a formatted diskette into

Drive A: and press-Enter-:

Bu disketin üzerine de “Linux Kurulumu Için Ek Disket (Supplemental)” yazin. (Gerektigi taktirde Linux programi bu disketi “Supplemental disketi” adiyla isteyecektir.

Bitmedi! Biraz sonra Linux’ a sabit diskinizde yer açmak için kullanacaginiz bir programi, FIPS.EXE’ yi, Linux CD-ROM’ undan sabit diskinize aktarin.

C: \copy D: \DOSUTILS\fips.exe. c: \ /v

 

Hazirliklariniz bittigine göre, simdi sabit diskinize yer açarak, Linux’ u kurmaya baslayabilirsiniz.

 

LINUX’ A YER AÇALIM

 

Birçok Windows kullanicisi, Linux’ u sinamak için kurar, kimi daha sonra Linux daha çok begenir ve kalir, kimi Windows’ a geri döner. Bu arada her iki isletim sistemini de zaman zaman kullananlar bulunabilir. Burada, Linux’ u Windows sistemini koruyarak ve daha sonra bilgisayari baslangiçta size hangi isletim istemini istedigini soracak tarzda kuracagiz. Önce Windows’ un Disk Birlestiricisi (defragmenter) kullanarak, sabit diskinizdeki bütün dosyalarin diskin ön tarafina toplanmasini saglayin.

 

Linux, Windows’ un kullandigi “DOS partisyonu” denen disk alanina kurulamaz, Linux, Unix sistemlerinin kullandi dosya sistemini kullanir ve bu sistemle yazilacak dosyalar, Windows’ un FAT16 veya FAT32 türü dosya alanina yazilamaz. Bu yüzden sabit diskinizde Linux’ un kurulabilecegi bir bos alan açmaniz gerekir. Sabit diskinizde su anda sadece Windows varsa, büyük bir ihtimalle, sabit diskinizin tümü FAT16 veya FAT32 olarak ayrilmis ve biçimlendirilmisti.

Sabit diskte Linux ’a yeni alan açabilmek için DOS partisyonunun küçültülmesi gerekir. Bu is için, bugüne kadar sabit diskinizi kullanilmaya hazir hale getirmekte yararlandiginiz DOS’ un FDISK.EXE programini kullanmaya kalkarsaniz, sabit diskinizdeki her seyi kaybedebilirsiniz, bu amaçla elinizde varsa Partition Magiç veya benzeri özel amaçli bir partisyon programi kullanabilirsiniz, ya da biraz önce sabit diskinize kopya ettiginiz FIPS programini.

Bu noktada biraz teknik ayrintiya girmemiz gerekiyor. DOS zamanla daha çok sabit disk alanina erisebilir oldu, ama özel bir yardim olmadan 2 GB’ in üzerindeki sabit disk alanini hiçbir zaman kullanamadi. Oysa Windows 95/98 bu siniri ortadan kaldirdi. FIPS, sabit diskinizdeki mevcut partisyonu daraltirken, Windows’ un Genis Sabit Disk Destegi’ni de yok ederek, Windows’ un isgal ettigi alani, 2 GB’ a indirecektir. Bu alanin disinda kalan bölüm ise oldugu gibi Linux alani olarak ayrilacaktir. Sabit diskinizde Windows ve Windows programlari 2 GB’ tan fazla yer tutuyorsa, sabit diskinizde Linux’ a yer açmak için mutlaka Partition Magic veya RedHat firmasinin Linux kurma programi olan Druid’ i kullanmaniz gerekir.

Bu üç program, FIPS’ ten farkli olarak, DOS-Windows partisyonunun ne kadar olmasini istediginiz size soracaktir. Linux’ u Caldera firmasinin dagitimindan kuracaksiniz, Partition Magic’ in özel bir sürümü, CD-ROM’ da bulunmaktadir; diger tür Linux dagitimlarinda bu programi kullanmak isterseniz, satin almaniz gerekir. Simdi bu üç yöntemi ayri ayri görelim:

[Φ LaRsiE_]

FIPS

 

Linux’ u Kurmaya hazir oldugunuzda, Windows 95/98/NT’ yi kapatmak üzere harekete geçin; ancak “Bilgisayari Kapat” maddesini degil, “MS-DOS kipinde baslat” seçenegini seçin. Bilgisayar, Dos ile açilinca, kök dizine kopya ettiginiz FIPS’ i çalistirin:

 

C: \> fips

 

FIPS programi, çalistiginda sabit disklerinizi tarayacagini bildirecektir; devam etmek için bir tusa basin; sonra sabit disklerinizi tarayarak, size bir partisyon listesi sunacaktir. Devam etmek için tekrar bir tus basin.

Program, size sabit diskinizin o andaki vektör dagilimi denen temel bilgisinin yedegini çikartmak isteyin istemediginizi soracaktir; Evet anlamina Y tusuna basin ve A: sürücüsüne biçimlendirilmis ve bos bir disket koyun. FIPS, bu bilgiyi diskete yazdiktan sonra, size üç sütunlu bir tablo sunacaktir. Bu tabloda, Old Partition sütununda, sabit diskinizde su anda mevcut bölümlenme, New Partition sütununda ise sabit diskte hangi bölüme ne kadar yer ayrilacagi gösterilmektedir. Asagi-yukari oklara (imleç tuslarina) basarak, bu listede degisiklik yapabilirsiniz.

Gerçi Linux sadece 40 BM’ lik bir alana kurulabilir; ama X-Windows adi verilen Linux adi verilen Linux grafik kullanici arabirimini ve CD-ROM’ daki programlarin çogunu bilgisayariniza kuracaksiniz, Linux en az 680 MB yer isteyecektir.

 

LINUX DILINDE DISKLER, DISKETLER

 

Windows ortaminda disklerinizi ve disketlerinizi DOS’ tan kalma yöntemle A, B, C, D diye adlandirmaya alisik olmalisiniz. Ama Linux ve diger Unix-türü isletim sistemleri sabit diskleri ve Cd-ROM sürücüleri farkli sekilde adlandirir.

IDE sabit diskleriniz hd olarak, SCSI sabit diskleriniz sd olarak adlandirilir, ve sabit diskin sistemdeki yerine göre harf ve sabit disk üzerindeki partisyona göre de rakam eklenir.

Linux bir sabit diskte en fazla dört partisyon taniyabilir; ancak partisyonlar, mantiksal bölümlere (alt partisyonlara) ayrilabilir. Buna göre sisteminizdeki disk ve disketler Linux açisindan söyle adlandirilir

/dev/hda Birinci IDE kapisina bagli master sabit disk ©

/dev/hda1 Cüzerindeki DOS partisyonu (varsa)

/dev/hda2 C üzerindeki Linux Partisyonu (varsa)

/dev/hdb Birinci IDE kapisina bagli slave sabit disk

/dev/hdc Ikinci IDE kapisina bagli master sabit disk

/dev/hdd Ikinci IDE kapisina bagli slave sabit disk

Linux floppy disklerinizi de söyle adlandirir

/dev/fd0 A

/dev/fd1 B

 

Dikkat ederseniz bu isimler, bölü (/) isaretinin düz degil de ters yazilmasi halinde DOS-Windows ortamindaki dosya isimlerine benziyor. Gerçekten de Linux için, bütün diger Unix sistemleri gibi, sabit ve seyyar bütün disk, disket ve CD-ROM’ lar dosya sayilir. Dolayisiyla, Windows için C adiyla bilinen araç, Linux için kök dizinde bir dosya adidir /dev/hda. Tipki dosyalarin açilip, kapanmasi gibi Linux’un bir disk veya disket üzerinde çalisabilmesi için o aracin “yüklenmesi” (mount edilmesi) yani açilmasi için açikça talimat verilmesi gerekir. Yeni birçok Linux grafik arabirimi (masaüstü) programi bunu sizin için otomatik olarak yapacaktir.

Yer ayarlamasini bitirdikten sonra Enter’ a basin; FIPS, 1’nci Partisyon olan DOS-Windows, ve ikinci partisyon olan Linux için ayirdigi alanlari gösterecektir. Enter’ a basarsaniz, FIPS, size yapilmasina karar verdiginiz bu degisikligin sabit diske geçirilip geçirilmemesi için son bir kez daha soru soracaktir. Klavyede R tusuna basarak yaptiginiz ayarlamayi degistirebilirsiniz; C tusuna basarak devam edebilirsiniz. FIPS bir kere daha emin olup olmadiginiz soracaktir:

Klavyede N kusuna basarak yaptiginiz ayarlardan vazgeçebilirsiniz, Y tusuna basarak, sabit diskinize yeni partisyonlari islettirebilirsiniz.

Islemin dogru yapildigini sinamak için, bilgisayarinizi yeniden çalistirin; Windows’ un arizasiz sekilde çalismasi gerek.

 

Simdi Linux kurmaya baslayabilirsiniz.

 

cat

Dosyanın içeriğini görüntüler. DOS daki type komutu gibi

 

abc.f dosyasının içeriğini görüntülemek için

$cat abc.f

 

abc.f dosyasının içeriğini sayfa sayfa görüntülemek için

$pg abc.f

 

yeni.txt dosyasını oluşturmak için

$cat > yeni.txt

[Φ LaRsiE_]

Ekrana Mesaj Yazma

 

echo mesaj

 

$echo Merhaba Dünya...

 

Eğer mesaj ekranın bir satırına sığmıyorsa > işareti kullanılarak

alt satırdan devam edilebilir.

 

$echo UNIX İşletim Sistemi'nin en belirgin özelliklerinden

birisi, C

>programlama dili ile yazılmış olmasıdır.

 

* ve ?

DOS da olduğu gibi * tüm dosyalar ? tek bir karakter için

kullanılır.

 

$ls

dosya1 per1 perpg01 perdosya dosya2 per2 per3

$

 

Durumuna göre aşağıdaki işlemleri inceleyiniz.

$ls per?

per1 per2 per3

 

$ls per*

per1 per2 per3 perpg01 perdosya

 

Geri Planda Komut Çalıştırma

 

Bir komutu geri planda çalıştırmak olasıdır. Bu sayede komut

yorumlayıcısı komutun tamamlanmasını beklemez. İstenen bir komutu

geri planda çalıştırmak için komutun sonuna & işareti

eklenmelidir. Komut derleyicisi işlemin gerçekleştiğine dair bir

rakamı ekrana getirecektir.

 

$ls C++/bin &

221

$

 

Tarih

date

Sistemin tarihini öğrenmek için kullanılır.

 

$date

 

Grupta Bulunan Kullanıcıları Görüntüleme

 

$who

 

Arka arkaya birden fazla komut aynı satırdan çalıştırmak için ;

işareti kullanılır.

 

$ls;date

[Φ LaRsiE_]

Komut Yorumlayıcısının Bekletilmesi

 

sleep saniye_olarak_zaman

Komut derleyicisini verilen süre kadar işlem dışı bırakır.

 

Komut derleyicisinin 20 saniye bekletilmesi için

$sleep 20

 

5 saniye sonra tarihin görüntülenmesi için

$sleep 5;date

 

Bellirli Bir Zamanda Komut Çalıştırma

 

at zaman

Klavyeden girilen bir UNIX komutunun hemen değilde belli bir süre

sonra çalışması için kullanılır.

 

Bu gün saat 10:00 da rm fert.doc işleminin gerçekleştirilmesi

için (işlem bitinde ^x yada ^d yapın)

$at 10:00

rm fert.doc

job 2564.a at Fri May 12 10:00:00 2000

^x yada ^d

$

 

Yapılacak olan tüm işleri listelemek için

$at -l

job 1254.a Sat Feb 15 11:30:00 2002

job 5465.a Wed Dec 4 22:00:00 2001

job 6548.a Mon Dec 5 21:00:00 2001

$

 

1. işlemi iptal etmek için

$at -r 1254.a

 

Saat 13:40 da randevu olduğuna dair bir mesaj

$at 13:40

echo saat 13:40 Toplantıya geç kalma !

^x yada ^d

 

 

Bir Dosyayı Birkaç Parçaya Bölme

split

UNIX işletim sistemi altında çalışan bir dosya birkaç kısma

parçaya ayırmak için kullanılır.

 

$cat abc.txt

1111

2222

3333

4444

5555

$

Bu dosyayı üçe bölmek için

$split -3 abc.txt

 

Üçe bölünen bu dosyanın bölünmüş haldeki dosyaları

 

xaa.txt içeriği 1111,2222

<![if !vml<![endif]>

<![if !vml<![endif]><![if !vml<![endif]>abc.txt xab.txt içeriği

3333,4444

 

xac.txt içeriği 5555

[Φ LaRsiE_]

Dosyaların karakter/Kelime/Satır Sayısının Belirleme

 

wc dosya_adı

Bir dosyanın içeriğinde bulunan karakter,kelime,satır sayısını

verir.

 

$wc acb.f

22 79 209 abc.f

 

Parametreler

-l dosyadaki satır sayısını verir

-w dosyadaki kelime sayısını verir

-c dosyadaki karakter sayısını verir