Sera Gazları

[Φ kaan_bebeto]

Sera Gazları

 

Doğal sera gazları (su buharı (H2O), CO2, CH2, N2O ve ozon (O3)) ile endüstriyel üretim sonucunda ortaya çıkan florlu bileşikler, atmosferdeki sera etkisini düzenleyen temel maddelerdir.

 

UNFCCC Sözleşmesi, 1987 tarihli Birleşmiş Milletler Ozon Tabakasının Korunması Sözleşmesi Montreal Protokolü ile kontrol altına alınamayan bütün sera gazlarını içermektedir.

 

Buna karşılık Kyoto Protokolü aşağıda belirtilen sera gazlarıyla ilgilidir:

 

- Karbon dioksit (CO2)

 

- Metan (CH4)

 

- Nitrik oksit (N2O)

 

- Hidroflorokarbon (HFC)

 

- Hidrokarbur perflor (PFC)

 

- Kükürt heksaflorit (SF6)

 

- Su buharı H2O)

 

 

 

 

Sera gazları

CO2

CH4

N2O

 

(atmosferik birikim)

(ppmv)

(ppbv)

(ppbv)

 

Sanayi öncesi(1750-1800)

~280

~700

~275

 

Günümüzde (1998)

365

1745

314

 

Yıllık değişim (birikim)

1.5

10

0.8

 

Atmosferik ömrü (yıl)

5-200

12

120

 

Küresel Isınma Potansiyeli

1

21

310

 

 

 

ppbv = hacim olarak

milyarda kısım

pptv = hacim olarak

trilyonda kısım

ppmv = hacim olarak

milyonda kısım

 

 

(ppmv): Gazın atmosferde kapladığı alanın hacimsel gösterimi.

 

Atmosferdeki karbon dioksit ve diğer sera gazlarının ulaştığı birikim düzeyi, sanayi devriminden bu yana hızla yükselmiştir. Atmosferdeki sera gazı birikimlerinin artmasına en başta fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma ve diğer insan etkinlikleri yol açmış; ekonomik büyümeyle nüfus artışı bu süreci daha da hızlandırmıştır.

 

 

 

Gazların Çeşitli Sektörlere Göre Atmosfere Yayılımıyla İlgili Oranlar

 

Sanayi %22

 

Yapılaşma %20

 

Tarım (özellikle çiftlik hayvanlarının sıvı atıkları ve metan yayılması) %19

 

Soğutucu gazlar %0,5

 

Enerji %11

 

Atıklar ve diğerleri %2

 

Sera gazlarının bu günkü sevide sabit tutulması mümkün olsa dahi dünyamız ısınmaya devam edecektir. Zira okyanusların atmosfer değişikliklerini izlemesi daha uzun zaman almaktadır

 

 

 

 

 

 

 

Sera gazı emisyonunu etkileyen faktörler

 

Fosil yakıtlar

- Karbon içeriği, kalori değeri gibi yakıt özellikleri

 

- Madenin tipi ve yeri

 

- Yakıtın çıkarılma yöntemi

 

- Doğal gaz için boru hattı kayıpları

 

- Dönüşüm verimliliği

 

- Yakıt temini, tesisin kurulması ve sökülmesi için kullanılan elektriğin elde edildiği yakıt cinsi

 

Hidrolik

- Tipi (akarsu veya rezervuar)

 

- Tesis yeri (tropik bölge, kuzey iklimi)

 

- Baraj inşaatı için kullanılan enerji

 

- İnşaat malzemelerinin (beton, çelik...) üretiminden kaynaklanan emisyonlar

 

Rüzgar

- Bileşenlerin üretimi ve inşaat sırasında kullanılan enerji

 

- Tesisin yeri (iç bölge ya da kıyı bölge)

 

- Verim ya da kapasite faktörü (bölgedeki rüzgar durumu)

 

Güneş

- Pil üretiminde kullanılan silikonun miktarı ve niteliği

 

- Teknolojinin tipi (amorf, kristal malzeme)

 

- Üretim için kullanılan elektriğin elde edildiği yakıt cinsi

 

- Yıllık verim ya da tesis ömrü (düşük kapasite faktöründen dolayı rüzgar ve güneş enerjisinin kW başına emisyon miktarı düşüktür ancak kWsaat başına emisyon miktarı yüksektir)

 

Biyokütle

- Yakıt özelliği (nem içeriği, kalori değeri)

 

- Yakıt hazırlamada kullanılan enerji (büyütme, hasat, taşıma)

 

- Tesis teknolojisi

 

Nükleer

- Yakıtın çıkarılması, dönüştürülmesi, zenginleştirilmesi ve tesisin inşaası ile sökülmesi sırasında kullanılan enerji

 

- Yakıt zenginleştirme için gerekli olan enerji (gaz difüzyon teknolojisi yakıtın zenginleştirilmesi aşamasında enerji yoğun bir işlemdir ve santrifüj işlemine göre 10 kat daha fazla sera gazına sebep olur. Lazer teknolojisi ise santrifüj işlemine göre daha az emisyona sebep olur.)

 

- Yakıtın yeniden işlenmesi ve geri dönüştürülmesi seçeneği yakıtın tek sefer kullanılmasına göre enerji üretim zincirinde %10-15 daha az sera gazı emisyonuna sebep olur.

 

 

kaynak